Phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non được xem như là yếu tố quan trọng hàng đầu mà các bậc phụ huynh ngày nay đang quan tâm. Kỹ năng nói và ngôn ngữ vững vàng là chìa khóa cho sự sẵn sàng đi học mẫu giáo và là tiền đề cho việc đọc, viết và thành công trong xã hội. Cha mẹ có thể giúp xây dựng kỹ năng nói và ngôn ngữ của con trong các hoạt động hàng ngày ở nhà. Dưới đây là một số kỹ năng giao tiếp chính cho trẻ từ 3–5 tuổi và các gợi ý về phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non mà ba mẹ nên tham khảo.
Mục lục
Sự phát triển ngôn ngữ bình thường ở trẻ thơ trông như thế nào?
Phát triển lời nói và ngôn ngữ bao gồm bốn yếu tố chính:
- Ngữ âm và âm vị học: học cách phát âm để nghe âm thanh giọng nói, cũng như hiểu các quy tắc về chuỗi âm thanh xảy ra trong ngôn ngữ.
- Ngữ nghĩa: học từ vựng và hiểu cách các khái niệm liên kết với các từ .
- Cú pháp và hình thái: các quy tắc về cách sắp xếp các từ trong câu .
- Ngữ dụng: học các quy tắc xã hội để sử dụng ngôn ngữ, bao gồm điều chỉnh ngôn ngữ của cho phù hợp với người bạn đang nói chuyện, thay phiên nhau nói và giữ chủ đề. Điều này cũng bao gồm việc học giao tiếp không lời: nét mặt, cử chỉ .
Như bạn thấy, học cách giao tiếp khá phức tạp và rất cần sự kiên trì. Nếu bạn rèn luyện việc này cho trẻ từ sớm, các em sẽ dễ dàng hơn khi trưởng thành – lúc các thói quen giao tiếp đã được hình thành. Ba mẹ phải là người luôn bên cạnh dạy bảo cho trẻ như thế nào là nên, không nên, đúng hoặc không đúng khi giao tiếp. Một thực tế rằng trẻ em không thể học ngôn ngữ một cách hiệu quả từ TV hoặc internet. Nếu được học và trải nghiệm thực tế, các bé sẽ ngày càng tiến bộ hơn trong giao tiếp với mọi người.
Các phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non
OhStem Education đã tổng hợp được 7 phương pháp mà bạn có thể sử dụng để khuyến khích trẻ phát triển ngôn ngữ của mình. Bạn có thể đã sử dụng một số phương pháp này, hoặc có thể cần thay đổi một chút những gì bạn đang làm để tối đa hóa cơ hội học tập mà bạn dành cho trẻ.
Hãy trở thành một hình mẫu tốt cho trẻ
Vì trẻ em thường học bằng cách quan sát và sao chép người lớn. Là ba mẹ, bạn cần đảm bảo rằng bạn đang làm mẫu cho kỹ năng nói và ngôn ngữ tốt nhất có thể, bao gồm:
- Nói chậm, để trẻ có thời gian xử lý thông tin bạn cung cấp cũng như rõ ràng và bình tĩnh.
- Sử dụng các câu ngắn để chúng không bị tràn ngập ngôn ngữ.
- Giao tiếp bằng mắt, nhìn xuống tầm mắt của trẻ nếu cần thiết.
- Mô hình hóa cách phát âm và cấu trúc câu phù hợp, đảm bảo phát âm từng từ và âm thanh .
- Dán nhãn các đồ vật và hành động xung quanh bạn để dạy chúng thêm từ vựng .
- Lắng nghe cẩn thận khi trẻ đang nói chuyện với bạn, hãy tập trung hết sức để nghe câu chuyện của trẻ.
- Không làm gián đoạn khi trẻ đang nói chuyện.
- Thể hiện sắc thái biểu cảm, cử chỉ hoặc hành động khi nói để giúp truyền đạt ý nghĩa của bạn.
- Sử dụng ngôn ngữ biểu cảm để thảo luận về các đối tượng, hành động và cảm xúc. Ví dụ sử dụng các câu như “một bức tranh đẹp!”, “Hãy nhìn vào tòa tháp cao đó!”. Điều này sẽ giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng của mình.
Trở thành một hình mẫu tốt chỉ cần bạn điều chỉnh hành vi của mình một chút. Và những hành động tưởng chừng như nhỏ bé ấy sẽ mang lại những kết quả vô cùng xứng đáng.
>> Bộ đồ chơi lập trình sáng tạo cho trẻ: xBuild Creator Kit
Phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non: Đọc sách cho các bé nghe
Đọc sách trong những năm đầu đời cực kỳ hiệu quả đối với việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non. Cố gắng đọc sách mỗi ngày nếu bạn có thể, nó thậm chí hữu ích cho trẻ sơ sinh dưới sáu tháng, nhưng đặc biệt hiệu quả khi chúng lớn hơn.
Khi bạn đọc, hãy chỉ vào các từ để con bạn có thể theo dõi. Điều này giúp trẻ em liên kết lời nói với chữ viết, và sẽ giúp chúng phát triển khả năng đọc viết sau này. Liên kết mỗi trang sách về những vấn đề thực tế để khuyến khích trẻ nói là một việc làm vô cùng hiệu quả. Ví dụ, bạn có thể nói “đó là rất nhiều thức ăn – thức ăn yêu thích của con là gì?”
Thu hút trẻ vào cuốn sách bằng cách sử dụng ngữ điệu, chỉ vào hình ảnh và để trẻ đoán điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Bên cạnh những cuốn sách yêu thích của bé, hãy đọc những cuốn sách dành cho trẻ em về các chủ đề khác nhau, đặc biệt là khi các bé ngày càng lớn hơn, để các em có thể mở rộng vốn từ vựng của mình. Nói về những từ mà trẻ không quen thuộc, hỏi xem bé có biết nghĩa của nó không và giải thích nó nếu trẻ chưa hiểu.
>> Đồ chơi giúp kích thích tư duy ngôn ngữ của trẻ: Mô hình giấy 3D CubicFun cho bé
Thường xuyên nói chuyện cùng trẻ
Đương nhiên, nói chuyện với trẻ càng nhiều càng tốt sẽ giúp chúng phát triển ngôn ngữ. Điều quan trọng là phải nói chuyện với trẻ ngay cả khi các bé không thể nói chuyện với bạn. Ngay từ khi sinh ra, bạn nên trò chuyện về những gì bạn đang làm và đặt câu hỏi cho con, các bé có thể đáp lại bất kỳ cử chỉ hoặc tiếng động nào đó. Điều này dạy cho trẻ cách thức hoạt động của các cuộc hội thoại và bé cũng được tiếp xúc với rất nhiều từ vựng và cấu trúc câu để làm quen từ sớm.
Hát cho trẻ nghe
Ca hát đặc biệt quan trọng đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nó thực sự có thể giúp phát triển ngôn ngữ của chúng bằng cách hỗ trợ các bé phân biệt âm thanh, nhận biết vần, cải thiện trí nhớ và mở rộng vốn từ vựng.
Chơi các trò chơi mô tả, phỏng đoán và chơi theo lượt
Trò chơi là những hoạt động ngôn ngữ tuyệt vời mà bạn có thể thử. Sau đây là một số trò chơi giúp hỗ trợ phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non rất hiệu quả:
- Yêu cầu trẻ em quan sát một đồ vật bị che giấu và mô tả nó để những người khác có thể đoán đó là vật gì.
- Chơi trò chơi “tôi là gì?”. Trong đó bạn mô tả một đồ vật và trẻ em phải đoán nó. Ví dụ: “Tôi có bốn chân và tôi là một con vật cưng, tôi thích sủa”
- Ngồi thành vòng tròn và lần lượt vượt qua vòng tròn nào đó, chỉ nói khi đến lượt bạn. Bạn có thể yêu cầu mọi người trả lời một câu hỏi (chẳng hạn như “món ăn yêu thích của bạn là gì?”) Cách này giúp trẻ xây dựng sự chú ý và kỹ năng lắng nghe, vốn rất quan trọng để giao tiếp tốt.
Khám phá các vần
Vần là chìa khóa cho sự phát triển ngôn ngữ, giống như ca hát. Ngoài việc giúp trẻ phân biệt âm và học thêm từ, vần còn tăng kỹ năng nhận biết âm vị và chuẩn bị cho trẻ học đọc.
Bạn có thể chơi các trò chơi, chẳng hạn như tìm ra một từ mà bọn trẻ phải tìm nhiều vần giống với nó, hoặc thậm chí là cùng nhau tạo nên các bài thơ. Đọc những câu chuyện có vần điệu là một cách hay khác để đưa nó vào cuộc sống hàng ngày.
Tạo một môi trường giàu ngôn ngữ
Để tối đa hóa cơ hội phát triển ngôn ngữ, hãy đảm bảo rằng môi trường xung quanh bạn thuận lợi cho việc giao tiếp tốt. Điều này có nghĩa là:
- Trang trí không gian vui chơi và phòng ngủ của bé đầy màu sắc, bao gồm các từ và rất thú vị khi nhìn vào (nhưng không choáng ngợp). Điều này rất hữu ích cho những trẻ lớn hơn có thể bắt đầu ghép từ nói với từ viết.
- Có sẵn nhiều sách phù hợp với lứa tuổi và hấp dẫn.
- Đảm bảo không quá ồn ào. Để phát triển kỹ năng giao tiếp, trẻ cần có khả năng nghe đúng nên việc có một không gian yên tĩnh là rất cần thiết.
Chúng tôi hy vọng rằng 7 phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non ở trên sẽ cung cấp cho bạn một điểm khởi đầu tốt để hỗ trợ phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
>> Tìm hiểu thêm: Vai trò của ngôn ngữ trong giai đoạn phát triển đầu đời của trẻ
Tổng kết
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non có ý nghĩa rất quan trọng đối với quãng đời sau này của trẻ. Bằng cách sử dụng các phương pháp ngôn ngữ hỗ trợ và học cách nhận ra các vấn đề tiềm ẩn, bạn có thể giúp trẻ đạt được kết quả tốt nhất có thể. Chúng tôi hy vọng bài viết này sẽ mang lại cho bạn nhiều kinh nghiệm nuôi dạy con bổ ích. Mọi thắc mắc mong được giải đáp xin vui lòng liên hệ với chúng tôi tại đây.
Để tìm hiểu thêm về các đồ chơi, giáo cụ STEAM cho bé, vui lòng liên hệ OhStem qua:
- Fanpage: https://www.facebook.com/ohstem.aitt
- Hotline: 08.6666.8168
- Youtube: https://www.youtube.com/c/ohstem
OhStem Education – Đơn vị cung cấp công cụ và giải pháp giáo dục STEAM cho mọi lứa tuổi tại Việt Nam
