Hướng dẫn thiết kế giáo án Montessori đạt chuẩn

Thiết kế giáo án Montessori đạt chuẩn là một trong những điều quan trọng nhất mà một giáo viên Montessori phải thực hiện. Các bài học Montessori được thiết kế một cách khoa học sẽ tạo ra các bài học chất lượng. Tuy nhiên, chúng phải được lên kế hoạch cẩn thận và lấy trẻ làm trung tâm.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một giáo án Montessori đạt chuẩn sẽ như thế nào, cách viết giáo án Montessori kèm ví dụ mẫu, giúp truyền cảm hứng cho bạn trong việc tạo giáo án Montessori hiệu quả.

Để hiểu hơn về Montessori, bạn có thể xem qua bài viết sau: Mầm non Montessori là gì? Nội dung phương pháp giáo dục Montessori

Đặc điểm của một bài học Theo Maria Montessori

Theo Maria Montessori, có ba đặc điểm quan trọng của một giáo án Montessori, những điều này bao gồm:

Tính ngắn gọn: Các bài học phải ngắn gọn và không nên dài dòng. Giáo viên không nên “làm trẻ chán nản bằng những lời nói vô ích” Mỗi từ nên được nói một cách cẩn thận và chính xác để giúp trẻ tiếp thu trọng tâm vấn đề một cách tốt nhất.

Tính đơn giản: Các bài học nên được giảm bớt để chúng chỉ chứa những gì đúng và cốt lõi. Giáo viên nên tập trung hẹp vào một chủ đề trong bài học. Ngôn ngữ được sử dụng cũng phải đơn giản nhất có thể. Bất cứ thứ gì không phải là trọng tâm của ý tưởng đang được trình bày nên bị loại bỏ.

Tính khách quan: Trong khi trình bày bài học, giáo viên phải khách quan nhất có thể. Không nên để cảm xúc cá nhân chi phối tiết học. Giáo viên nên đánh giá từng đứa trẻ dựa vào quá trình học tập chứ không nên đánh giá theo sự thể hiện nhất thời trong 1 thời điểm của bé.

Bên cạnh một số đặc điểm đã nêu trên, Montessori cũng sử dụng “Bài học ba kỳ” mà chúng ta sẽ thảo luận trong phần tiếp theo, triết lý và giá trị của bà được phản ánh trong tất cả các khía cạnh của việc lập kế hoạch bài học.

>> Liên quan: Đồ chơi Montessori có ích như thế nào đối với sự phát triển của trẻ

Bài học ba kỳ trong giáo án Montessori là gì?

Mặc dù “Bài học ba kỳ” đã được gắn liền với các bài học Montessori, nhưng ít ai biết rằng Maria Montessori đã không đưa ra ý tưởng này. Ý tưởng này bắt nguồn từ bác sĩ người Pháp – Edouard Seguin, người đã nghiên cứu các phương pháp giáo dục cho trẻ em có nhu cầu đặc biệt vào giữa đến cuối những năm 1800.

Bài học ba kỳ gồm ba phần:

Kỳ đầu tiên: Giáo viên trình bày từ vựng hoặc khái niệm sẽ học cho học sinh. Điều này được thực hiện đơn giản và không có bất kỳ sự phô trương. Ví dụ, khi dạy trẻ xếp hình, giáo viên có thể đặt một miếng gỗ hình dạng trước mặt trẻ và nói: “Đây là hình tròn”. Sau đó, có thể đặt một cái khác và nói, “Đây là một hình vuông.”

Kỳ thứ hai: Giáo viên yêu cầu học sinh chỉ cho họ vị trí của một vật cụ thể. Với các hình dạng, giáo viên sẽ đặt tất cả các hình thành một hàng và nói, “cho cô xem hình tròn”. Sau đó học sinh sẽ chỉ vào vòng tròn.

Kỳ thứ ba: Tiết thứ ba yêu cầu học sinh tự tìm từ. Giáo viên có thể giơ vòng tròn lên và nói, “Đây là cái gì?” Khi một đứa trẻ đến được với thời kỳ này, các bé có thể bắt đầu tự làm chủ việc học của mình

Những điều cơ bản của một giáo án Montessori là gì?

Mỗi giáo viên sẽ soạn giáo án Montessori theo một cách khác nhau. Vì vậy, đây chỉ là mục tham khảo để bạn có thể thiết lập lớp học Montessori tốt hơn và hiệu quả hơn. 

Mục tiêu học tập

Mục tiêu học tập được cho là phần quan trọng nhất của kế hoạch bài học. Không có mục tiêu học tập, bạn không lập kế hoạch cho một bài học. Ví dụ, học sinh sẽ có thể dán nhãn một cách chính xác hình tròn, hình vuông và hình tam giác với độ chính xác là 100%.

Các đặc điểm của đối tượng học tập tốt bao gồm:

• Tập trung vào những gì một đứa trẻ sẽ có thể làm
• Chúng bao gồm thông tin hoặc khái niệm chính xác cần phải nắm vững
• Chúng có thể đo lường được
• Chúng có thể được đánh giá

Kỹ năng được thực hành

Trong một lớp học Montessori, hầu hết các bài học chỉ nên có một mục tiêu chính, ngay cả khi có sự trùng lặp trong các kỹ năng được sử dụng. Ví dụ, một bài học có thể về hình dạng và bao gồm một câu đố. Học sinh có thể cần thực hành các kỹ năng vận động tốt để hoàn thành câu đố. Sẽ rất hữu ích nếu bạn ghi chú những kỹ năng này vào bài học của mình. Dưới đây là một số kỹ năng mà một bài học Montessori có thể bao gồm nếu chúng không nằm trong mục tiêu chính:

• Kỹ năng vận động tinh
• Kỹ năng vận động thô
• Sử dụng kéo
• Kẹp bút chì
• Tự chăm sóc
• Dọn dẹp
• Điều hòa cảm xúc
• Đếm
• Âm chữ cái

Không có giới hạn về số lượng kỹ năng mà một đứa trẻ có thể sử dụng trong khi hoàn thành một bài học! Nếu bạn lưu các bài học của mình trong một tệp kỹ thuật số, bạn có thể dễ dàng tìm kiếm các thuật ngữ cụ thể như “vận động tốt” khi chọn bài học cho từng học sinh.

>> Giáo cụ Montessori giáo viên nên kết hợp với các bài học trên lớp: Đồ chơi cân bằng học toán cho bé

Đánh giá 

Đánh giá một một mục rất quan trọng cần có trong khi thiết kế giáo án Montessori. Theo một số cách, khi bạn tạo ra mục tiêu của mình, bạn đang xây dựng bài đánh giá. Khi một đứa trẻ có thể gắn nhãn các hình dạng với độ chính xác 100%, bạn biết rằng các bé đã nắm vững chủ đề. 

Ví dụ: bạn có thể trình bày bài học và đứa trẻ có thể hiển thị với độ chính xác 100% rằng chúng có thể gắn nhãn các hình dạng trong một câu đố mà bạn đang sử dụng, nhưng bạn muốn chắc chắn rằng chúng có thể áp dụng kiến ​​thức đó trong một tình huống khác. Bạn có thể thiết lập một khay với các hình cắt từ bìa cứng và yêu cầu trẻ cho bạn biết mỗi hình dạng được gọi là gì.

Kiến thức tiên quyết 

Trước khi bạn có thể giảng một bài học, bạn cần nghĩ về những điều học sinh cần biết trước khi họ sẵn sàng cho bài học. Trong trường hợp của các hình dạng, bạn phải chắc chắn rằng học sinh có khả năng cảm nhận để phân biệt giữa các hình dạng khác nhau. Họ cũng có thể yêu cầu các kỹ năng vận động cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ. Cân nhắc và liệt kê tất cả những kiến ​​thức tiên quyết mà trẻ sẽ cần trước khi tham gia vào bài học.

Đặt tiêu đề cho bài học

Đặt tên cho bài học! Tại thời điểm này, bạn sẽ có đủ ý tưởng về những gì bạn đang làm để bạn có thể đặt tên chính xác cho bài học. Trong trường hợp ví dụ của chúng tôi về hình dạng, chúng tôi sẽ đặt tên cho các bài học Dán nhãn cho hình tròn, hình vuông và hình tam giác. Bài học dẫn đến bài học này có thể được gọi là “Sắp xếp hình tròn, hình vuông và hình tam giác”.

Phân phối bài học

Phần này rất quan trọng và không nên bỏ qua. Vì các bài học phải ngắn gọn, đơn giản và khách quan nên bạn sẽ cần chuẩn bị trước những gì mình sẽ nói. Trong phần này, bạn nên bao gồm:

• Bạn sẽ làm gì?
• Bạn sẽ nói gì?
• Bạn sẽ làm gì nếu đứa trẻ không thể hoàn thành nhiệm vụ.

Phân phối bài học giống như việc lập dàn hả chị một bài văn. Khi đã có một sườn bài cụ thể, bạn sẽ không bị bỏ lỡ các mục cần thiết. Phân phối bài học giúp bạn có thể truyền đạt kiến thức, phân bổ thời gian thích hợp cho một buổi học.

Dự đoán các câu hỏi mà học sinh sẽ gặp phải

Bây giờ bạn đã có ý tưởng về những gì sẽ xảy ra trong bài học, có thể hữu ích nếu bạn nghĩ ra danh sách các câu hỏi mà bạn mong đợi trẻ sẽ hỏi. Ví dụ, nếu bạn đang giảng một bài học về vòng đời của một con bướm, bạn có thể sẽ được hỏi một số câu hỏi rất hay về bướm hoặc vòng đời của các loài động vật khác.

Chuẩn bị câu trả lời và câu hỏi trước giúp bạn chủ động hơn trong giảng dạy. Việc truyền đạt kiến thức với học sinh cũng trở nên nhanh hơn và thấu đáo hơn khi bạn đã hiểu chính xác về câu trả lời.

Lên danh sách vật liệu cần cho buổi học

Đến thời điểm này, bạn có thể đã sẵn sàng để viết ra các tài liệu bạn sẽ cần để trình bày bài học. Hãy xem xét một số câu hỏi sau khi lập danh sách này:

• Tôi cần tài liệu gì?
• Bài học sẽ được dạy ở đâu? Nó có cần được dạy ở một địa điểm cụ thể không?
• Nếu có một thứ gì đó được tạo ra thông qua bài học (như một câu chuyện hoặc một bức tranh), học sinh sẽ làm gì với nó?
• Sẽ có rác được tạo ra, và học sinh sẽ làm gì với nó?
• Các tài liệu sẽ được đặt và sắp xếp ở đâu?

Một số câu hỏi trong số này có thể không cần thiết, tùy thuộc vào loại bài học bạn đang lên kế hoạch và cách thiết lập lớp học của bạn, nhưng tốt hơn hết là bạn nên suy nghĩ trước về những điều này.

>> Giáo Montessori phát triển tư duy sáng tạo: Bộ bút vẽ 3D độc đáo

Các bài học sau

Bài học lý tưởng mà bạn sẽ dạy ngay sau bài học này là gì? Tốt nhất, mỗi bài học nên xây dựng dựa trên bài học, nhưng nó không cần phải có một bước nhảy vọt.

Trong trường hợp bài học về hình dạng, bài học tiếp theo của bạn có thể liên quan đến việc phân loại hình vuông và hình chữ nhật hoặc hình tròn và hình bầu dục. Bạn sẽ không nhất thiết phải mong đợi học sinh gắn nhãn chúng mà không làm việc với khả năng phân biệt giữa hai hình dạng giống nhau của chúng.

Trong phần này, bạn cũng có thể muốn nghĩ về các hoạt động mà bạn có thể đưa vào môi trường đã chuẩn bị sẵn mà học sinh có thể hoàn thành một cách độc lập, nhưng liên quan đến chủ đề. Ví dụ: bạn có thể giới thiệu hoạt động chọc kim bằng các hình dạng.

Mẫu giáo án Montessori dành cho giáo viên tham khảo

Bây giờ chúng ta hãy xem xét một số ví dụ để giúp bạn bắt đầu lập kế hoạch bài học của riêng mình.

Tiêu đề: Xác định các bộ phận của hoa

Mục tiêu bài học: Học sinh có thể xác định được hoa, thân, lá và rễ của một loài hoa với độ chính xác 100%.

Kỹ năng thực hành: Nhận thức cảm tính

Đánh giá: Học sinh sẽ thể hiện sự hiểu biết trong bài học thông qua việc hoàn thành hoạt động.

Khả năng thành thạo hơn nữa có thể được thể hiện trong thời gian ở ngoài trời, với hoạt động cắm hoa hoặc trong quá trình phân tích hoa.

Vật liệu cần thiết:

• Một bông hoa bị cắt thành các bộ phận của nó
• Cả một bông hoa để học sinh kiểm tra
• Cái mâm
• Hộp đựng để giữ các mảnh hoa

Kiến thức tiên quyết:

Học sinh có được những trải nghiệm cảm giác với hoa và các loài thực vật khác trong tự nhiên.

Học sinh phải nắm vững một hoạt động kết hợp trong đó các bộ phận của hoa được sắp xếp.

Giao bài:

• Chỉ vào toàn bộ bông hoa và nói “Đây là cả một bông hoa” Chỉ vào các mảnh và nói, “Đây là các bộ phận của bông hoa”. Phần này được gọi là hoa. Phần này là thân cây. Đây là những chiếc lá. Đây là những cái gốc. Tạm dừng giữa mỗi lần để cho phép học sinh tiếp nhận thông tin. 
• Yêu cầu học sinh chỉ từng bộ phận của bông hoa: “Cho cô xem thân cây. Cho cô xem bông hoa. Cho cô xem những chiếc lá. Hãy chỉ ra gốc rễ của cây ở đâu ”
• Nếu học sinh không chỉ vào bộ phận thích hợp của bông hoa, hãy cho phép học sinh tiếp tục khám phá bông hoa, mỉm cười với các bé và kết thúc bài học khi thích hợp. Bài học có thể được lặp lại vào lúc khác nếu trẻ tỏ ra thích thú.
• Hỏi học sinh, “Đây là cái gì?” và chỉ vào thân cây. Tiếp tục với từng phần của bông hoa.
• Nếu trẻ không đáp lại câu trả lời đúng, hãy mỉm cười và kết thúc hoạt động khi các bé sẵn sàng tiếp tục.

Những câu hỏi được dự đoán trước:

• Cánh hoa và chiếc lá có giống nhau không? Tại sao?
• Tại sao rễ bẩn?
• Tâm của bông hoa được gọi là gì?
• Hoa để làm gì?

Các hoạt động cho bài học sau:

• Sắp xếp các bộ phận của bông hoa sao cho chúng tạo thành bông hoa
• Khoanh tròn thời gian đọc về chức năng của mỗi phần
• Thụ phấn và ong

Tổng kết lại

Trên đây là một số đặc điểm và gợi ý về một giáo án Montessori hiệu quả. Xin lưu ý, đây chỉ là những tài liệu tham khảo, giáo viên có thể dựa vào đó để sáng tạo ra những giáo án Montessori chất lượng cho riêng mình. Ngoài ra, quý thầy cô cũng có thể tham khảo thêm nhiều mẫu giáo án khác nhau, tất cả đều được cập nhật liên tục tại trang fanpage của chúng tôi. OhStem Education xin kính chúc quý thầy cô và các em học sinh có một năm học mới thật nhiều niềm vui và thành công rực rỡ

Để tìm hiểu thêm về các đồ chơi, giáo cụ STEAM cho bé, vui lòng liên hệ OhStem qua:

• Fanpage: https://www.facebook.com/ohstem.aitt
• Hotline: 08.6666.8168
• Youtube: https://www.youtube.com/c/ohstem

OhStem Education – Đơn vị cung cấp công cụ và giải pháp giáo dục STEAM cho mọi lứa tuổi tại Việt Nam