Thời đại 4.0 đã đến, nhưng các buổi dạy học vẫn chỉ là một kịch bản được chuẩn bị trước từng chi tiết, sau đó diễn lại chứ chưa hề có thay đổi thực tế nào. Phương pháp giáo dục vẫn y chang như cũ.
Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết – Tổng Chủ biên Chương trình cho rằng: “Việt Nam đã thực hiện lên đến 3 cuộc cải cách và 1 lần đổi mới hệ thống giáo dục, nhưng tất cả những lần đó đều chưa thay đổi về phương pháp giáo dục mà chỉ đổi mới sách giáo khoa. Đến lần này là lần thay đổi, xây dựng chương trình một cách bài bản nhất”.
Lời khẳng định trên của ông Nguyễn Minh Thuyết cho thấy, lần này, phương pháp giáo dục sẽ khác biệt và mang lại hiệu quả rất cao so với tất cả những lần thay đổi trước. Chưa cần nói đến sự khác biệt và thay đổi về nội dung bài học, sách vở, phương pháp giáo dục hay hình thức tổ chức các bài học, tổ chức các buổi học.
Dưới cái nhìn của một nhà giáo viên lâu năm, nhiều thầy cô cho rằng các buổi dạy học, đặc biệt là các buổi dự giờ, chính là các kịch bản được lên sẵn và học sinh, thầy cô sẽ diễn lại mà thôi.
Mục lục
Phương pháp giáo dục 40 năm trước
Trong khoảng thời gian từ hơn 40 năm về trước, phương pháp giáo dục Việt Nam được tiến hành theo kiểu ghi nhớ, theo các buổi học dự giờ có sự theo dõi bám sát của thầy cô khác.
Sau đó khoảng 10 năm, sau lần đổi mới giáo dục, tất cả những buổi dạy đều được chuẩn bị kỹ từ A đến Z, từ chi tiết lớn cho đến chi tiết nhỏ. Và đó được gọi là các buổi dạy diễn. Cứ mỗi khi trường có các buổi dạy minh họa để các trường khác về tham gia thì hiện tượng này lại trầm trọng hơn. Cả trường đều huy động tất cả lực lượng nhân lực vật lực để xây dựng một buổi học hoàn hảo từ chân răng kẽ tóc, từ hình thức đến cả nội dung, từ câu hỏi của giáo viên cho đến câu trả lời của học sinh – một khuôn mẫu cố định.
Lúc này, nhũng học sinh được chọn để tham dự buổi học này sẽ là những em có học lực tốt, nổi trội trong các lớp. Giáo viên sẽ hỏi trong tiết dạy về những vấn đề liên quan. Đôi khi, các em cũng được cung cấp sẵn câu trả lời và học thuộc, tới đó chỉ cần giơ tay và đọc lại thôi. Thậm chí cả việc câu hỏi đó ai là người được trả lời cũng được giáo viên chỉ định trước. Tất cả đều được diễn lại theo kịch bản.
Vậy nên, các buổi học như vậy thường diễn ra với thành công hoàn mỹ, làm các chuyên gia giáo dục hài lòng. Và từ đó, các phương pháp giáo dục và chương trình cải cách mới luôn được xem là thành công vượt trội. Nhưng, điều này liệu có ý nghĩa?
Sao không dạy theo tự nhiên? Sao lại phải diễn?
Dưới đây là các nguyên nhân chính dẫn đến việc dạy diễn của giáo viên:
- Đầu tiên, nếu không có dạy diễn, thì cả giáo viên và học sinh đều không thể tiến hành buổi học được như các tiết dạy mẫu trong phương pháp giáo dục mới
- Thứ hai, giáo viên sợ bị những giáo viên dự lớp khác đánh giá là dạy dở, kém năng lực trong giảng dạy. Vậy nên, họ luôn chuẩn bị sẵn “kịch bản” cho buổi dự giờ
- Thứ ba, do lối suy nghĩ cổ điển: buổi học thất bại là do giáo viên chứ không phải do phương pháp giáo dục.
- Thứ tư, do tâm lý muốn được ca ngợi, muốn được người khác công nhận và đánh giá dạy hay, học sinh học giỏi,…
Tác hại của phương pháp giáo dục dạy diễn này
Dạy diễn sẽ làm cho người khác không đánh giá được hiệu quả của bài học, của phương pháp giáo dục mới, từ đó không thể đưa ra những thay đổi, những hình thức xây dựng lớp học phù hợp nữa. Người ta luôn nghĩ rằng mình đã thành công trong việc thiết kế phương pháp giáo dục mới.
Ngoài ra, dạy diễn quá nhiều sẽ kiềm hãm năng lực của học sinh. Các em đươc cung cấp sẵn kịch bản, chỉ cần diễn lại. Vậy nên, năng lực sáng tạo và học hỏi của các em bị lu mờ theo thời gian
Làm gì để xóa bỏ dạy diễn?
Các trường có thể bỏ bớt các buổi dự giờ, thao giảng không cần thiết, bỏ đi suy nghĩ đánh giá sự thành công của một phương pháp giáo dục, đánh giá năng lực giáo viên chỉ thông qua một buổi học. Đây là cách làm khá phiến diện.
Một phương pháp giáo dục tốt, chương trình dạy học hiệu quả, năng lực giáo viên tốt sẽ thể hiện ở chất lượng của học sinh sau một năm giảng dạy. Nhà trường có thể khảo sát chất lượng của sinh viên, học sinh một cách nghiêm túc, khách quan để đo lường được các yếu tố này.
Tổng kết
Thời đại mới đã lên ngôi, phương pháp giáo dục cũng cần thay đổi để hiện đại hơn, phù hợp hơn với thời đại hiện tại. Học sinh ngoài việc học các kiến thức khoa học trên trường, các em cũng cần được đào tạo tư duy học hỏi, sáng tạo và công nghệ từ nhỏ. Bạn có thể tham khảo thêm về phương pháp giáo dục STEM và áp dụng chúng vào trường học của mình. Đây là một phương pháp hiện đại đã được rất nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng.
