Dạy kỹ năng sống cho trẻ 3 tuổi là điều mà ba mẹ nào cũng nên thực hiện từ sớm. Trẻ em có thể bắt đầu học các kỹ năng sống cơ bản từ khi còn rất nhỏ để trở thành những người lớn tự chủ. Tự mình làm một vài việc sẽ phát triển sự tự tin của trẻ và giúp nâng cao hình ảnh bản thân về lâu dài.
Bước sang tuổi thứ 3 là một cột mốc lớn. Đây là giai đoạn phát triển từ trẻ mới biết đi thành trẻ mẫu giáo. Lúc đó, các em đã có thể tìm hiểu về thế giới xung quanh và tự bảo vệ bản thân. Nhưng mỗi trẻ em đều có những tốc độ phát triển khác nhau. Bước sang tuổi thứ 3 không có nghĩa là mỗi đứa trẻ sẽ đạt được tất cả các kỹ năng mầm non ngay lập tức.
Hiểu được các mốc phát triển của trẻ em cũng là cách để ba mẹ có được những phương pháp phù hợp để dạy con của mình. Hãy xem các mốc phát triển này để biết cách dạy kỹ năng sống cho trẻ 3 tuổi phù hợp nhất nhé!
Mục lục
Các mốc phát triển của trẻ 3 tuổi ba mẹ cần lưu ý
Các mốc thể chất
Bước sang tuổi thứ 3, trẻ em bắt đầu có những thay đổi mới về thể chất lẫn tinh thần, đặc biệt là với các kỹ năng vận động tinh (chuyển động cơ nhỏ)
Kỹ năng vận động thô
- Chạy và đi bộ mà không vấp ngã
- Nhảy, nhảy và đứng trên một chân
- Đi bộ về phía sau và leo lên cầu thang hết chân này đến chân kia
- Đá và ném một quả bóng nhỏ
- Bắt một quả bóng lớn (hầu hết thời gian)
- Leo
- Bắt đầu đạp xe ba bánh hoặc xe đạp
Kỹ năng vận động tinh
- Vẽ một vòng tròn bằng bút màu, bút chì hoặc bút dạ
- Chơi với đồ chơi có các bộ phận chuyển động nhỏ
- Lật từng trang sách một
- Tạo các tháp từ sáu khối trở lên
Các mốc nhận thức
Trẻ em bắt đầu nghĩ về thế giới theo những cách mới. Bạn có thể thấy một số cách tiếp cận sáng tạo để giải quyết các nhiệm vụ và hoạt động. Vào năm 3 tuổi, trẻ em thường có thể:
- Gọi tên tám màu trong hộp bút chì màu (đỏ, vàng, lam, lục, cam, tím, nâu, đen)
- Đọc các số đến 10 và bắt đầu đếm các nhóm đồ vật
- Bắt đầu hiểu thời gian về sáng, tối và các ngày trong tuần
- Ghi nhớ và kể lại những câu chuyện yêu thích
- Hiểu và nói về những điều “giống nhau” và “khác nhau”
- Làm theo hướng dẫn ba bước đơn giản (Đánh răng, rửa mặt và mặc đồ ngủ)
Các mốc ngôn ngữ
Trẻ ba tuổi có rất nhiều điều để nói. Các bé cũng hiểu nhiều hơn những gì bạn nói. Ở độ tuổi này, các bé hầu như đều có thể:
- Nói đủ tốt để hầu hết những người lạ hiểu các em đang nói gì
- Sử dụng năm hoặc sáu từ trong một câu và có một cuộc trò chuyện từ hai đến ba câu
- Cho bạn biết tên của họ, tên của ít nhất một người bạn và tên của những đồ vật phổ biến nhất
- Hỏi những câu hỏi có ích như “Tại sao?” để giải đáp thắc mắc về mọi thứ xung quanh
Các mốc xã hội và tình cảm
Ở độ tuổi này, trẻ thể hiện sự pha trộn thú vị giữa tính độc lập, vui tươi và sợ hãi. Khi đến gần 4 tuổi, hầu hết trẻ 3 tuổi đều làm những điều sau:
- Quan tâm – mặc dù do dự về việc đến những địa điểm mới và thử những điều mới
- Bắt đầu làm quen và chơi với những người bạn
- Bắt đầu có thể an ủi và thể hiện sự quan tâm đối với người xung quanh
- Chơi “cuộc sống thực” với đồ chơi như trò chơi nấu ăn
- Bắt đầu tìm những cách đơn giản để giải quyết các tranh luận và bất đồng
- Thể hiện (nhưng có thể không nêu tên) nhiều loại cảm xúc khác nhau ngoài vui, buồn và cáu gắt
Tất cả trẻ em đều phát triển theo thời gian biểu của riêng mình. Nhưng nếu một đứa trẻ sắp 4 tuổi và không thể làm được nhiều điều này, thì bạn nên tìm hiểu lý do tại sao. Cha mẹ có thể phối hợp cùng giáo viên hoặc cho trẻ đến bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và có biện pháp chữa trị kịp thời.
>> Đồ chơi phát triển trí tuệ dành cho trẻ mầm non: Tangram – xếp hình khối gỗ
Dạy kỹ năng sống cho trẻ 3 tuổi
Dạy kỹ năng sống cho trẻ 3 tuổi là rất cần thiết. Đó sẽ là hành trang mà các em sử dụng để vững bước vào cuộc sống sau này. Vì vậy, đây là một số kỹ năng sống cơ bản mà cha mẹ nên dạy cho trẻ 3 tuổi nhà mình.
Bé 3 tuổi của bạn nên tự làm nhiều việc ngay bây giờ, vì vậy hãy đảm bảo cho bé những cơ hội này để học hỏi, hiểu biết. Tất nhiên các bé có thể chưa hoàn thiện mọi kỹ năng, nhưng cách duy nhất một đứa trẻ học được là tự mình thực hiện. Ba mẹ cũng có thể giúp bé hoàn thành nhiệm vụ. Nhưng tốt nhất là bạn nên để cho các bé độc lập nhất có thể. Một số kỹ năng đơn giản mà bé 3 tuổi có thể thực hiện như:
Mặc quần áo
Tự chọn quần áo, mặc đồ phù hợp với thời tiết (đồ ấm hoặc đồ mát), cởi/mặc áo sơ mi, quần dài, quần lót, giày và tất.
Tự ăn
Ba mẹ nên sử dụng đồ dùng không bị đổ cho bé. Khuyến khích bé tự chọn bữa ăn và đồ ăn nhẹ, mở hộp đựng, uống từ cốc và điều đặc biệt là phải ăn uống lành mạnh. Ba mẹ nên ưu tiên sử dụng những đồ dùng làm từ tự nhiên, không dễ vỡ và có cạnh sắc nhọn để tránh làm tổn thương đến bé.
Đánh răng và chải tóc
Ba mẹ nên hướng dẫn trẻ cách tự chải răng đúng cách (qua lại, trên và dưới), bôi kem đánh răng (với sự trợ giúp) và giải thích cho trẻ hiểu tại sao điều quan trọng là phải giữ cho răng của chúng ta sạch sẽ. Ba mẹ cũng nên cho trẻ 3 tuổi sử dụng bàn chải đánh răng điện, đặc biệt là bàn chải có các nhân vật yêu thích của các bé.
Dọn dẹp
Dọn dẹp đống lộn xộn, cất đồ chơi, mang bát đĩa, cốc và đồ dùng vào bồn rửa khi làm xong, vứt rác, sử dụng máy hút cầm tay để làm sạch và cất đồ chơi khi hoàn thành hoạt động
Hãy nhớ làm mẫu và chỉ cho con của bạn thực hiện những kỹ năng này một cách đúng đắn để chúng không tiếp tục thực hành sai cách.
Giúp trẻ học các kỹ năng mới như một phần của quản lý hành vi
Khi trẻ học các kỹ năng mới, các bé cũng xây dựng tính độc lập, tự tin và lòng tự trọng. Vì vậy, giúp trẻ học các kỹ năng mới cũng có thể là một phần quan trọng trong việc hỗ trợ sự phát triển toàn diện. Có 2 cách chính bạn có thể giúp trẻ học mọi thứ, từ cách chăm sóc bản thân cơ bản đến các kỹ năng xã hội phức tạp hơn:
- Làm mẫu
- Hướng dẫn từng bước một
Hãy nhớ rằng các kỹ năng cần có thời gian để phát triển và việc luyện tập là rất quan trọng. Khi giúp con học một kỹ năng, bạn có thể sử dụng nhiều phương pháp giảng dạy cùng một lúc. Ví dụ, con bạn có thể thấy dễ hiểu hướng dẫn hơn nếu bạn cũng chia kỹ năng hoặc nhiệm vụ thành các bước và mô hình hóa cụ thể các bước đó cho trẻ.
>> Tìm hiểu thêm: Dạy trẻ kỹ năng sống – nên sai vặt trẻ
Mô hình hóa
Thông qua việc quan sát, con bạn học được những gì phải làm và làm như thế nào. Làm mẫu thường là cách hiệu quả nhất để giúp trẻ học một kỹ năng mới.
Bạn cũng có thể sử dụng mô hình để cho trẻ thấy các kỹ năng và hành vi liên quan đến giao tiếp không lời, như ngôn ngữ cơ thể và giọng nói. Ví dụ: bạn có thể chỉ ra cách bạn quay mặt lại với mọi người khi nói chuyện với họ hoặc nhìn vào mắt họ và mỉm cười khi bạn cảm ơn họ. Trẻ em cũng học bằng cách quan sát những đứa trẻ khác. Ví dụ, con bạn có thể thử thức ăn mới với những đứa trẻ khác ở trường mầm non mặc dù chúng có thể không làm điều này ở nhà với bạn.
Làm thế nào để làm cho mô hình hoạt động tốt?
- Thu hút sự chú ý của con bạn và đảm bảo rằng con bạn đang nhìn bạn
- Di chuyển từ từ qua các bước của kỹ năng để con bạn có thể thấy rõ bạn đang làm gì
- Chỉ ra những phần quan trọng của công việc bạn đang làm. Bạn có thể muốn làm điều này sau nếu bạn đang mô hình hóa các kỹ năng xã hội như chào hỏi khách.
- Hãy cho con bạn nhiều cơ hội để thực hành kỹ năng sau khi các bé thấy bạn làm điều đó.
Hướng dẫn
Bạn có thể giúp con học cách làm một việc gì đó bằng cách giải thích những việc phải làm hoặc cách làm.
- Chỉ đưa ra hướng dẫn khi bạn có sự chú ý của con bạn
- Sử dụng tên của con bạn và khuyến khích con bạn nhìn bạn khi bạn nói
- Loại bỏ mọi thứ gây xao nhãng như TV
- Sử dụng ngôn ngữ giúp con bạn hiểu nhất có thể. Giữ câu của bạn ngắn gọn và đơn giản
- Sử dụng giọng nói rõ ràng, điềm tĩnh
- Sử dụng cử chỉ để nhấn mạnh những điều mà bạn muốn trẻ chú ý
- Dần dần loại bỏ các hướng dẫn và lời nhắc của bạn khi con bạn ghi nhớ tốt hơn cách thực hiện kỹ năng hoặc nhiệm vụ
Một bức tranh hướng dẫn con bạn phải làm gì có thể giúp chúng hiểu các hướng dẫn. Con bạn có thể kiểm tra bức tranh khi bé sẵn sàng làm việc với các hướng dẫn một cách độc lập. Điều này cũng có thể giúp những trẻ gặp khó khăn trong việc hiểu từ.
Đôi khi con bạn sẽ không làm theo hướng dẫn. Điều này có thể vì nhiều lý do khác nhau. Con bạn có thể không hiểu. Con của bạn có thể không có kỹ năng để làm những gì bạn yêu cầu mọi lúc. Hoặc con bạn có thể không muốn làm những gì bạn yêu cầu. Bạn có thể giúp con học cách hợp tác bằng cách cân bằng giữa hướng dẫn và yêu cầu.
Hướng dẫn từng bước: chia nhỏ nhiệm vụ
Một số kỹ năng hoặc nhiệm vụ phức tạp liên quan đến một chuỗi hành động. Bạn có thể chia các kỹ năng hoặc nhiệm vụ này thành các bước nhỏ hơn.
- Bắt đầu với bước đơn giản nhất nếu bạn có thể
- Chỉ cho trẻ từng bước, sau đó để trẻ thử
- Giúp trẻ nhiều hơn với phần còn lại của nhiệm vụ hoặc làm thay bé
- Cho con bạn cơ hội để trải nghiệm và thực hành những kỹ năng vừa được học
- Khi con bạn có thể thực hiện bước một cách thành thạo và không cần bạn giúp đỡ, hãy dạy bé bước tiếp theo
- Tiếp tục làm cho đến khi con bạn có thể tự làm toàn bộ kỹ năng hoặc nhiệm vụ
>> Phần quà ý nghĩa mà ba mẹ có thể tặng khi bé hoàn thành tốt nhiệm vụ: Đồ chơi ghép hình có khối nam châm
Mẹo giúp ba mẹ dễ dàng trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ 3 tuổi
Bất kể bạn sử dụng phương pháp nào, những lời khuyên này sẽ giúp con bạn học các kỹ năng mới:
- Đảm bảo rằng con bạn có khả năng thể chất và sự trưởng thành về mặt phát triển để xử lý kỹ năng mới. Bạn có thể cần dạy con một số kỹ năng cơ bản trước khi thực hiện các kỹ năng phức tạp hơn.
- Cân nhắc thời gian học tập thích và điều kiện ôi trường xung quanh. Trẻ em học tốt hơn khi tỉnh táo và tập trung, vì vậy sẽ rất tốt nếu học các kỹ năng mới vào buổi sáng hoặc sau thời gian nghỉ ngơi. Tránh để trẻ bị phân tâm bằng việc tắt TV hoặc các thiết bị điện tử khác.
- Cho con bạn thực hành thường xuyên. Các kỹ năng cần có thời gian để học, và con bạn càng thực hành nhiều thì càng tốt.
- Dành nhiều lời khen ngợi và động viên, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của việc học. Khen ngợi con bạn khi bé làm theo hướng dẫn của bạn, thực hành kỹ năng hoặc cố gắng chăm chỉ. Bạn cần khen ngợi và nói chính xác những gì con bạn đã làm tốt và chưa tốt.
- Tránh đưa ra những lời nhận xét mang tínhtiêu cực. Thay vì nói con bạn đã làm “sai”, hãy dùng lời nói và cử chỉ để giải thích 1-2 điều con bạn có thể làm khác vào lần sau.
Hãy nhớ rằng hành vi có thể trở nên tồi tệ hơn trước khi nó được cải thiện, đặc biệt nếu bạn đang đòi hỏi nhiều hơn từ con mình.
>> Bài viết quý phụ huynh nên tham khảo: 10+ kỹ năng sống cho trẻ ba mẹ nên dạy từ sớm
Kết luận
Dạy kỹ năng sống cho trẻ 3 tuổi sẽ là nền tảng cho sự độc lập của các em sau này. Trong quá trình dạy, tất nhiên sẽ có những thứ không suôn sẻ, sẽ có những lúc khiến bạn bực bội. Nhưng điều quan trọng, bạn phải giữ được bình tĩnh, kiên nhẫn. Nếu bạn cần được tâm sự hoặc giúp đỡ, bạn có thể liên hệ với OhStem Education. Đội ngũ nhân viên của chúng tôi luôn sẵn sàng giúp đỡ bạn mọi lúc mọi nơi. Rất mong nhận được phản hồi từ quý bạn đọc!
Để tìm hiểu thêm về các đồ chơi, giáo cụ STEAM cho bé, vui lòng liên hệ OhStem qua:
- Fanpage: https://www.facebook.com/ohstem.aitt
- Hotline: 08.6666.8168
- Youtube: https://www.youtube.com/c/ohstem
OhStem Education – Đơn vị cung cấp công cụ và giải pháp giáo dục STEAM cho mọi lứa tuổi tại Việt Nam
