Bạn có biết ai là người đã sáng lập ra phương pháp Montessori không? Không ai khác đó là người phụ nữ vĩ đại – Maria Montessori! Cuộc đời và sự nghiệp của bà gắn liền với phương pháp giáo dục độc đáo này. Việc tiếp xúc với nhiều đứa trẻ trên nhiều vùng lãnh thổ khác nhau khiến bà đã phát hiện ra rằng: Dù khác nhau về văn hoá, màu da, ngôn ngữ, nhưng các em đều có một điểm chung và cần được yêu thương và tôn trọng trong giáo dục. Để hiểu hơn về phương pháp Montessori, trước tiên chúng ta phải hiểu rõ về người sáng tạo ra nó! Đó là tất cả những gì chúng tôi muốn mang đến trong bài viết này.
Mục lục
Maria Montessori là ai?
Maria Montessori là một nhà giáo dục người Ý, người đã đổi mới giáo dục bằng cách phát triển một phương pháp đặc biệt được gọi là Phương pháp Montessori. Ban đầu phương pháp này được áp dụng trong các trường tiểu học Ý và sau đó nó bắt đầu phổ biến trên toàn thế giới. Đặc biệt phương pháp của Maria Montessori hướng đến trẻ em mẫu giáo, dựa trên việc khuyến khích tính chủ động và năng lực phản ứng của trẻ thông qua việc sử dụng các tài liệu giảng dạy được thiết kế đặc biệt. Phương pháp này mang lại cho trẻ nhiều tự do nhất có thể, để trẻ em có thể tự học, phù hợp với nhịp điệu khám phá của bản thân các bé.
Quá trình hoạt động và phát triển của Maria Montessori
Maria Montessori nhận bằng Y khoa vào năm 1896 từ Đại học Rome. Sau đó, bà bắt đầu làm trợ lý tại Khoa Tâm thần tại cùng trường đại học. Ở đó, Maria được thúc đẩy bởi bản năng sâu sắc của mình là nghiên cứu những đứa trẻ có nhu cầu đặc biệt và lập tức rằng vấn đề chung của các bé là giáo dục, không phải y tế. Bà đã trình bày ý tưởng của mình về chủ đề này tại Hội nghị Giáo dục năm 1898 ở Turin. Bộ trưởng Baccelli đã giao bà phụ trách một khóa học dành cho giáo viên về giáo dục những trẻ em đặc biệt của Rome, khóa học sau này trở thành Trường học Orthophonic, do Maria Montessori phụ trách trong hai năm.
Sau đó, bà đến London và Paris để theo đuổi các nghiên cứu cao hơn, tham dự các khóa học Triết học và Tâm lý học Thực nghiệm tại Đại học Rome. Bà tin rằng việc giáo dục trẻ em trước hết phải dựa trên kiến thức khoa học, sohma và tâm lý về bản thể của các bé.
Việc đọc các tác phẩm của JMG Itard và E. Séguin, cả hai giáo viên nổi tiếng về giáo dục đặc biệt ở Pháp, đã giúp bà hiểu sâu hơn về các vấn đề của giáo dục đặc biệt của trẻ em. Vào tháng 1 năm 1907, được ủy quyền bởi Istituto Dei Beni Table của Rome, Maria Montessori đã khai trương “Nhà trẻ em” đầu tiên tại một trong những khu mới của giai cấp công nhân, ngay sau đó là một khu khác, cũng ở Rome. Kể từ đó, Học viện đã lan rộng khắp nước Ý và xa hơn nữa, trên toàn thế giới với tư cách là một tổ chức độc lập, với một tổ chức ngày càng rõ ràng như một phương pháp giáo dục trẻ em ban đầu.
>> Có thể bạn sẽ quan tâm: Tự làm giáo cụ Montessori tại nhà cho trẻ
Thuyết Montessori – Nguyên tắc giáo dục của Maria Montessori
Độc lập
“Đừng bao giờ giúp một đứa trẻ với một nhiệm vụ mà nó cảm thấy mình có thể thành công” – Maria Montessori.
Mục tiêu của giáo dục Montessori trong các lớp học là làm cho trẻ độc lập và có thể tự hoàn thành nhiệm vụ của bản thân. Điều này có đạt được bằng cách tạo cơ hội cho trẻ em: Cơ hội để di chuyển, tự mặc quần áo, chọn những gì các bé muốn làm và giúp đỡ người lớn trong công việc. Khi những đứa trẻ có thể tự làm những việc cho mình, các bé sẽ gia tăng niềm tin, sự tự tin và lòng tự trọng mà bản thân có thể mang theo trong suốt cuộc đời.
Quan sát
Việc quan sát, hoặc theo dõi đứa trẻ là điều cha mẹ dễ dàng thực hiện. Chúng ta có thể dành vô số giờ chỉ để quan sát bọn trẻ và xem các bé đang vui chơi, khám phá môi trường của chúng như thế nào. Đây là phương pháp đơn giản về cách Maria Montessori đã tìm hiểu về trẻ em và phát triển các lý thuyết về sự phát triển của trẻ em. Quan sát cũng là cách người lớn có thể sử dụng để tìm hiểu về nhu cầu của trẻ và đáp ứng nó ngay lập tức.
Ví dụ, nếu một đứa trẻ bắt đầu đập vào đồ vật, điều đó có nghĩa là trẻ có nhu cầu về hoạt động vận động thô bạo, vì vậy hãy mua cho trẻ một cái trống. Nếu trẻ đang đẩy mọi thứ xung quanh phòng và trẻ cần đi lại nhưng chưa thể tự làm được, hãy giúp trẻ hoặc đưa cho trẻ một toa xe để đẩy. Đây là cách quan sát có thể giúp tạo ra sự hài hòa, đáp ứng các nhu cầu hiện tại của trẻ.
>> Giáo cụ Montessori dành cho bé làm quen với toán học: Đồ chơi cân bằng học toán
Theo dõi đứa trẻ
Hãy theo dõi con của mình từ xa, nó sẽ giúp bạn quan sát được sở thích, nhu cầu hoặc thậm chí là những vấn đề mà con bạn đang gặp phải. Mục đích của những đứa trẻ kiên trì làm việc với một đồ vật chắc chắn không phải là để “học ”, một số người bị lôi cuốn vào nó bởi những nhu cầu của đời sống nội tâm, những nhu cầu này phải được công nhận và phát triển bằng những phương tiện của nó ” – Maria Montessori
Từ những gì bạn quan sát được từ hành động của bọn trẻ, hãy cố gắng đáp ứng đủ những nhu cầu đó. Nếu bé muốn leo lên, hãy cho cơ hội để bé leo lên một cách an toàn, đừng bảo vệ con bạn quá mức. Theo sát trẻ cũng có nghĩa là không chỉ dẫn, cho trẻ tự do lựa chọn những gì trẻ muốn hoặc cần làm và tự hành động.
Đừng nói cho con biết mình phải làm gì, mà hãy cho con lựa chọn những vật liệu, đồ chơi khác nhau mà con thích. Ngoài ra, hãy đứng lại và quan sát trẻ làm gì, không cần thiết phải can thiệp mọi lúc trừ khi trẻ thực sự trở nên phá phách và sắp làm tổn thương bản thân hoặc người khác. Biết khi nào cần can thiệp là một kỹ năng mà cha mẹ sẽ học được khi họ làm quen với con mình và khi cha mẹ đã đặt ra giới hạn cho đứa trẻ.
Sửa chữa đứa trẻ
Trẻ em thường xuyên mắc lỗi, đó có thể là làm đổ thứ gì đó, vô ý làm rơi thức ăn,…Trong trường hợp này, bạn không cần thiết phải cao giọng với trẻ. Thay vào đó, hãy bình tĩnh và giúp trẻ nhận ra lỗi của mình và yêu cầu các em sửa chữa lỗi sai đó. Hãy tạo cơ hội để các con có thể sửa chữa sai lầm đó. Bạn sẽ thấy rằng trẻ em thích dọn dẹp vì xem đó là công việc chỉ người lớn mới làm. Không cần phải thẳng thừng chỉ ra lỗi sai của trẻ, vẫn có cách khiến các bé nhận ra.
Trẻ em sẽ mắc lỗi và chúng ta cần dạy các bé một cách tử tế. Trao cho trẻ sự tự do và lựa chọn, hỗ trợ sự lựa chọn của trẻ bằng cách đảm bảo các em được an toàn, nuôi dưỡng trí óc ham học hỏi của trẻ bằng cách hiểu và quan sát nhu cầu và đáp ứng những nhu cầu này có thể là chìa khóa để giúp con bạn phát triển hết tiềm năng của mình.
Môi trường chuẩn bị
“Nhiệm vụ đầu tiên của giáo viên là chuẩn bị môi trường học tập cho trẻ, và điều này được ưu tiên hơn tất cả những thứ còn lại. Ảnh hưởng của nó là gián tiếp, nhưng trừ khi nó được thực hiện tốt, sẽ không có kết quả hiệu quả và lâu dài dưới bất kỳ hình thức nào, về thể chất, trí tuệ hay tinh thần” – Maria Montessori
Môi trường chuẩn bị là một phần quan trọng của Montessori. Nó là liên kết để một đứa trẻ học hỏi từ người lớn. Các phòng có kích thước dành cho trẻ em với các hoạt động được thiết lập cho phép tự do di chuyển và lựa chọn. Môi trường phải an toàn để đứa trẻ tự do khám phá. Môi trường phải sẵn sàng và đẹp đẽ cho trẻ em vì vậy nó mời chúng làm việc. Vai trò của người lớn là xây dựng môi trường mà họ sẽ học hỏi. Do đó, sự phát triển của trẻ phụ thuộc vào môi trường mà trẻ đang ở, và môi trường này cũng bao gồm cả cha mẹ.
>> Đồ chơi giúp bé phát triển trí tuệ: xBot – Robot lập trình STEM Kit
Tâm trí hấp thụ
Montessori quan sát cách trẻ em có thể tự học ngôn ngữ mà không cần sự giúp đỡ của giáo viên và những người xung quanh. Điều này đã khơi dậy ý tưởng của bà về “tâm hồn thấm nhuần”. Trẻ em dưới ba tuổi, không cần phải có bài học để học, điều các bé cần đơn giản chỉ là hấp thụ mọi thứ trong môi trường bằng cách trải nghiệm nó, là một phần của nó. Do đó, điều quan trọng là môi trường được thiết lập phải tốt và tích cực, vì đây là điều mà đứa trẻ sẽ tiếp thu một cách tự nhiên và lâu dài nhất. Ngôn ngữ của người lớn là ngôn ngữ mà trẻ em sẽ dễ dàng tiếp thu. Hãy cẩn thận với những gì bạn nói xung quanh con của mình. Chính vì lý do này mà người ta không nên cố gắng nói “Không” với một đứa trẻ.
Phong trào Montessori
Khi danh tiếng của Maria Montessori và phương pháp của bà ngày càng phổ biến, Montessori đã phải chịu trách nhiệm dạy thêm cho những người khác về phương pháp của bà và xem đó là nghĩa vụ thay mặt cho tất cả trẻ em trên thế giới như một cách để thúc đẩy quyền và sự giải phóng của các em. Bà rời giảng dạy tại trường đại học và tự hỗ trợ bản thân bằng cách đào tạo giáo viên và tiền bản quyền hình thành sách của mình. Ở Rome, một xã hội Montessori được bắt đầu được gọi là ‘Opera Montessori’ và các phong trào tương tự khác bắt đầu ở Châu Âu và Châu Mỹ.
Năm 1914 Montessori đến Mỹ, bà được chào đón bởi Thomas Edison và Hiệp hội Montessori Hoa Kỳ, được thành lập với Alexander Graham Bell làm chủ tịch. Khi ở Mỹ, bà có một học trò, Helen Parkhurst, người đã sắp xếp một lớp học bằng kính để những người quan sát có thể nhìn thấy lớp học của cô.
Các bài viết của Maria Montessori cũng đã được dịch sang các ngôn ngữ khác nhau và các trường học đã được mở ra trên toàn thế giới ở các nước như Nhật Bản, Trung Quốc và Canada. Bà liên tục đi diễn thuyết khắp nơi trên thế giới, và ở đâu bà cũng luôn được chào đón. Maria Montessori cũng tiếp tục nghiên cứu và áp dụng các nguyên tắc của mình cho trẻ ở độ tuổi đi học và mẫu giáo cũng như trẻ sơ sinh. Nghiên cứu của bà về những năm đầu đời của đứa trẻ được viết trong cuốn “Absorbent Mind” (1949). Ngoài ra, bà cũng lưu ý đến các khả năng xã hội dựa trên ý tưởng rằng “giáo dục thực sự là vũ khí trang bị cho hòa bình”. Năm 1939, Montessori bay đến Ấn Độ và gặp Mahatma Gandhi, sau đó bị giam giữ ở Ấn Độ cho đến khi chiến tranh kết thúc vào năm 1946.
Maria Montessori tiếp tục đi thuyết trình khắp nơi trên thế giới cùng với con trai Mario. Anh theo chân và có nhiệm vụ bảo vệ phong trào Montessori. Với sự phổ biến của Phương pháp Montessori, có nguy cơ các nguyên tắc của bà bị hiểu sai và không được thực hành hoàn toàn theo niềm tin ban đầu của bà. Đó là lý do mà tổ chức Association Montessori Internationale ra đời. Năm 1949, bài phát biểu của bà trước UNESCO và nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt. Maria Montessori đã được vinh danh với Légion d’Honneur và nhận bằng Tiến sĩ Triết học danh dự của Đại học Amsterdam.
Tổng kết
Cuộc đời của Maria Montessori có ảnh hưởng rất nhiều đến sự thành công của phương pháp giáo dục Montessori. Nhờ tâm huyết với trẻ em của bà mà thế giới đã có được những bước tiến đột phá trong giáo dục. Qua đó, ta cũng thấy được rằng, nếu muốn nuôi dưỡng và dạy dỗ một đứa trẻ hiệu quả, hãy dành thời gian để hiểu hơn về nhu cầu của đứa trẻ đó. OhStem Education mong rằng bài viết này sẽ mang lại cho bạn nhiều kiến thức bổ ích về một trong những phương pháp giáo dục nổi tiếng nhất thế giới – Phương pháp Montessori.
Để tìm hiểu thêm về các đồ chơi, giáo cụ STEAM cho bé, vui lòng liên hệ OhStem qua:
- Fanpage: https://www.facebook.com/ohstem.aitt
- Hotline: 08.6666.8168
- Youtube: https://www.youtube.com/c/ohstem
OhStem Education – Đơn vị cung cấp công cụ và giải pháp giáo dục STEAM cho mọi lứa tuổi tại Việt Nam
