Thiết kế phòng lab đạt chuẩn là một trong những yêu cầu cần thiết cho bất kì một phòng thí nghiệm nào trên thế giới. Một phòng lab đạt chuẩn không chỉ đảm bảo yêu cầu về kỹ thuật, trang thiết bị mà còn phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người sử dụng. Vậy để có được 1 thiết kế phòng lab đạt chuẩn, chúng ta cần phải tuân theo những nguyên tắc nào? Tất cả sẽ được bật mí trong bài viết dưới đây!
Mục lục
Nguyên tắc thứ nhất: Phòng lab phải có vị trí phù hợp
Không gian có lối vào và ổ cắm điện
Đảm bảo rằng không gian bạn chọn có khả năng hỗ trợ thiết bị cần thiết để chạy các thử nghiệm. Điều này có nghĩa là không chỉ đảm bảo không gian đủ rộng về mặt vật lý mà còn có khả năng tiếp cận đủ ổ cắm điện và nguồn điện, điều này giúp hỗ trợ vận hành các thiết bị trong phòng thí nghiệm một cách hiệu quả.
Không gian quầy cũng là một số rất quan trọng, nhưng cũng thường bị bỏ qua. Bạn sẽ không chỉ cần không gian để tiến hành công việc và sử dụng thiết bị, bạn cũng sẽ cần nhiều không gian để lưu trữ các vật dụng mà bạn thường xuyên sử dụng, chẳng hạn như đồ thủy tinh và hóa chất. Các khu vực thông gió tốt và đặc biệt quan trọng đối với các phòng thí nghiệm hóa học. Mặc dù tầng hầm có thể là một lựa chọn rộng rãi hơn, nhưng chúng thường có thể tạo ra khí hậu khó kiểm soát và duy trì. Ánh sáng và nguồn nước có sẵn cũng là những khía cạnh quan trọng cần xem xét.
Thiết kế phòng lab cần đảm bảo thông thoáng
Nhiều hóa chất và phản ứng hóa học thải ra khói dễ bay hơi có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của bạn. Thông gió thích hợp là điều cần thiết cho phòng thí nghiệm hóa học. Nhiệt độ rất quan trọng đối với việc lưu trữ lâu dài nhiều hóa chất.
Mặc dù các tầng hầm thương rộng rãi, nhưng chúng không phải là môi trường lý tưởng vì chúng thường kém thông thoáng, lạnh, ẩm ướt vào mùa đông và nóng ẩm vào mùa hè.
Một cửa sổ mở và quạt hút di động có thể giúp tăng thông gió trong bất kỳ phòng nào.
Nếu có thể, hãy làm việc bên ngoài khi thực hiện các thí nghiệm tạo ra nhiều khói hoặc khí độc.
Đảm bảo vị trí có nhiều ánh sáng
Có thể thấy những gì bạn đang làm trong quá trình thử nghiệm là vô cùng quan trọng. Nếu không gian của bạn không đủ ánh sáng, hãy mua một số loại đèn thông tầng để tăng độ chiếu sáng. Một không gian đầy đủ ánh sáng sẽ giúp tránh bị thương trong khi làm thí nghiệm. Ngoài ra ánh sáng tự nhiên cũng là một yếu tố rất cần thiết, do vậy hãy thiết kế phòng lab với nhiều cửa sổ nhất có thể nhé!
Sử dụng sàn “chống tràn”
Thiết kế phòng lab đạt chuẩn bạn cần tránh sử dụng sàn xốp như thảm hoặc gỗ. Hóa chất rơi vãi sẽ bị hấp thụ và làm hỏng các bề mặt đó. Sàn vinyl hoặc linoleum hoạt động rất tốt vì chúng dễ lau chùi và không hấp thụ hóa chất. Sàn bê tông cũng hoạt động tốt, nhưng xốp và có thể thấm nước tràn. Hãy xem xét phủ lên nó bằng latex hoặc epoxy. Bạn cũng có thể mua thảm trải sàn cao su để trải sàn cho diện tích không gian làm việc của mình.
Không gian làm việc luôn có thể tiếp cận với nguồn nước
Việc tiếp cận với nguồn nước dễ dàng sẽ là một yếu tố rất quan trọng bạn cần cân nhắc khi thiết kế phòng lab. Nó không chỉ tốt cho các thí nghiệm của bạn mà còn tốt từ khía cạnh an toàn. Nếu không thể, hãy đổ đầy nước vào một thùng chứa lớn. Bạn sẽ cần nước cho nhiều thí nghiệm của mình và sẽ rất hữu ích nếu có một lượng lớn nước ở gần đó. Nếu bạn bị thứ gì đó vào mắt hoặc làm đổ hóa chất trực tiếp lên người, hãy rửa sạch vùng bị ảnh hưởng bằng nước trong ít nhất 15 phút trước khi tìm cách điều trị thêm.
>> Bài viết có thể bạn quan tâm: Làm thế nào để thiết kế STEM LAB cho lớp học STEM
Nguyên tắc thiết kế phòng lab đạt chuẩn: Dụng cụ thí nghiệm
Xác định mục đích của phòng thí nghiệm của bạn
Trước khi thiết kế phòng lab, bạn cần xác định loại công việc bạn sẽ làm trong phòng thí nghiệm của mình. Ví dụ, một phòng thí nghiệm sinh học sẽ được thiết lập khác với một phòng thí nghiệm hóa học. Tương tự, nhu cầu của bạn sẽ khác nếu bạn là một sinh viên làm các thí nghiệm khoa học công bằng so với một nhà khoa học tiên tiến hơn thực hiện các phản ứng phức tạp ở nhà.
Là một nhà khoa học mới bắt đầu, bạn có thể bắt đầu với một bộ dụng cụ khoa học gia đình, một vài chiếc cốc và làm việc với những vật dụng có thể tìm thấy xung quanh nhà.
Nếu bạn đang cố gắng thực hiện các nghiên cứu phức tạp hơn, bạn sẽ cần các thiết bị đo lường chính xác, thiết bị sưởi ấm và đồ thủy tinh được chế tạo tốt.
Mua vật tư thiết yếu
Đầu tiên bạn cần một hệ thống lọc để bạn có thể lọc các dung dịch của mình nhằm giảm nguy cơ ô nhiễm. Loa, bình Erlenmeyer (có nút đậy) và các bình chia độ với nhiều kích cỡ khác nhau sẽ là vô giá đối với các thí nghiệm của bạn. Các kích cỡ khác nhau, từ 250 mL đến 1000 mL là tốt để bắt đầu. Pipet nhựa nhỏ, ống nghiệm, giá để ống nghiệm, ống chịu nhiệt và một cái phễu cũng rất hữu ích khi có trong tay. Buret để chuẩn độ cũng có thể hữu ích cho một số thí nghiệm hóa học.
Khi bạn sử dụng phòng thí nghiệm của mình nhiều hơn, bạn sẽ biết những gì bạn cần nhiều hơn và những gì bạn không cần. Thiết bị cấp sinh viên chất lượng cao thường đủ cho công việc bạn sẽ làm ở nhà và rẻ hơn nhiều so với cấp độ chuyên nghiệp. Tuy nhiên, hãy cẩn thận, nếu nó có vẻ quá rẻ, nó sẽ không đảm bảo về độ an toàn khi sử dụng.
Sử dụng thiết bị và dụng cụ cơ bản để làm thí nghiệm
Nhiệt kế, giấy pH, thang đo miligam, đĩa nóng, đĩa khuấy và thanh khuấy đều là những thứ cần thiết để bắt đầu phòng thí nghiệm. Các dụng cụ như kẹp, muỗng và kẹp cho bình nóng cũng rất hữu ích. Một kính hiển vi cơ bản nhỏ cũng có thể có lợi. Một số thiết bị này không hề rẻ, nhưng hãy coi chúng là một khoản đầu tư. Nếu bạn mua thứ gì đó rẻ tiền, bạn có thể không nhận được kết quả như mong đợi.
>> Sản phẩm đồ chơi giáo dục cho trẻ em: xBot – Robot STEM Kit
Tập hợp các hóa chất cơ bản
Nhiều loại hóa chất cho phòng thí nghiệm của bạn có thể dễ dàng mua được tại các cửa hàng tạp hóa, cửa hàng kim khí, cửa hàng sân vườn cũng như các cửa hàng cung đồ gốm. Các hóa chất như muối nở, tro soda, thuốc tẩy, acetone, giấm và amoniac đều là những thứ cơ bản cần có. Hãy nhận biết độ mạnh của hóa chất mà bạn đang sử dụng. Đọc tất cả các nhãn sản phẩm và bảng dữ liệu an toàn vật liệu trước khi sử dụng.
Cân nhắc mua thiết bị cao cấp hơn
Xác định mục đích của phòng thí nghiệm của bạn. Biết các loại thí nghiệm bạn muốn làm sẽ giúp bạn xác định loại thiết bị tiên tiến mà bạn có thể cần. Một số thiết bị này có thể đắt tiền, vì vậy hãy đảm bảo rằng nó sẽ thực sự hữu ích cho bạn nếu bạn định mua nó.
Giữ một sổ ghi chép trong phòng thí nghiệm
Một nhà khoa học giỏi theo dõi tất cả các công việc của họ. Bắt đầu một cuốn sổ ghi chép trong phòng thí nghiệm và viết ra tất cả các thí nghiệm của bạn: quy trình bạn đã làm, điều bạn nghĩ sẽ xảy ra, điều gì đã thực sự xảy ra và bạn sẽ làm gì với thông tin đó. Bạn cũng có thể sử dụng sổ ghi chép của mình để theo dõi việc sử dụng hóa chất và ngày hết hạn của chúng.
>> Tham khảo thêm: Nhân viên phòng lab là gì? Nghề nghiệp triển vọng trong tương lai
Nguyên tắc thứ 3: An toàn
Mang thiết bị bảo hộ thích hợp
Khía cạnh quan trọng nhất khi thiết kế phòng lab an toàn là có thiết bị phù hợp để bảo vệ bạn trong khi làm việc. Luôn mặc áo khoác phòng thí nghiệm để bảo vệ quần áo và da của bạn khỏi bị tổn thương. Nên đeo găng tay cao su hoặc nitrile mọi lúc khi xử lý hóa chất. Kính bảo vệ cả mắt và hai bên mắt của bạn cũng rất cần thiết.
- Luôn luôn mang giày bít mũi khi làm việc.
- Bạn cũng nên mặc quần dài để bảo vệ đôi chân.
- Buộc tóc lại theo kiểu đuôi ngựa hoặc búi nếu tóc dài.
- Không bao giờ ăn hoặc uống trong khi thử nghiệm.
Bảo quản hóa chất một cách an toàn và dán nhãn cho từng loại
Các hóa chất dễ cháy và ăn mòn cần được bảo quản trong tủ đặc biệt để đề phòng cháy nổ. Các hóa chất này cũng cần được bảo quản trong các thùng riêng hoặc trong tủ để tránh phản ứng với nhau. Không bao giờ lưu trữ hóa chất gần các vật dụng gia đình như thực phẩm và đồ uống. Nhớ ghi nhãn cho từng hóa chất và dung dịch. Bao gồm tên của hóa chất hoặc dung dịch, nồng độ của dung dịch, độ pH, ngày dung dịch được tạo ra và bất kỳ thông tin thích hợp nào khác trên mỗi nhãn. Đọc bảng dữ liệu an toàn vật liệu (MSDS) cho tất cả các hóa chất mà bạn sở hữu để bảo quản chúng đúng cách.
Ngoài ra cần sử dụng thùng chứa thích hợp cho hóa chất của bạn. Chọn các thùng chứa kín khí, chịu được hóa chất. Một số axit mạnh chỉ có thể được lưu trữ trong nhựa, trong khi các hóa chất khác có thể cần được bảo quản trong thủy tinh. Đảm bảo rằng các hóa chất nguy hiểm được cất giữ trong khóa và chìa khóa hoặc cách xa sự tiếp cận của trẻ nhỏ hoặc vật nuôi một cách an toàn.
>> Đồ chơi giáo dục rèn luyện trí thông minh: Đồ chơi thông minh xBuild
Giữ một bình chữa cháy gần đó
Luôn luôn có một bình chữa cháy gần đó và một đầu báo khói hoạt động trong khu vực. Đảm bảo rằng bình chữa cháy chưa hết hạn sử dụng và để ở vị trí dễ lấy. Nhận một bình chữa cháy có tác dụng chống lại đám cháy ABC hoặc BC (có thể ăn mòn kim loại, nhưng hữu ích cho hóa chất, điện và vật liệu cháy thông thường). Những chất này hoạt động tốt nhất đối với đám cháy hóa chất, nhưng không hiệu quả đối với đám cháy kiềm mạnh (bazơ) hoặc axit mạnh. Luôn kiểm tra tình trạng của bình chữa cháy và đầu báo khói mỗi tháng một lần để đảm bảo cả hai đều hoạt động bình thường. Và đặc biệt là không bao giờ tạt nước vào axit mạnh vì như vậy nó sẽ phát nổ.
Tổng kết
Trên đây là 3 nguyên tắc giúp bạn có thể dễ dàng thiết kế phòng lab đơn giản cho mình tại nhà. Nhìn chung những nguyên tắc này đều là những điều bắt buộc cho bất cứ một phòng thí nghiệm nào. Nếu bạn đang muốn tạo cho mình một phòng thí nghiệm đơn giản tại nhà hay tại trường học, đây sẽ là bài viết sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều. OhStem Education chúc các bạn thành công!
Để tìm hiểu thêm về các đồ chơi, giáo cụ STEAM cho bé, vui lòng liên hệ OhStem qua:
Fanpage: https://www.facebook.com/ohstem.aitt
Hotline: 08.6666.8168
Youtube: https://www.youtube.com/c/ohstem
OhStem Education – Đơn vị cung cấp công cụ và giải pháp giáo dục STEAM cho mọi lứa tuổi tại Việt Nam
