Dạy con không đòn roi là một chủ đề được tranh luận rộng rãi hiện nay. Hầu hết các chuyên gia khuyên không nên sử dụng hình phạt thể xác, nhưng một số phụ huynh tin rằng đánh đòn là một trong những chiến lược kỷ luật hiệu quả nhất. Các bậc cha mẹ thừa nhận rằng họ đã thỉnh thoảng hoặc thường xuyên đánh con mình – đặc biệt là khi họ cảm thấy căng thẳng quá mức. Dù là đánh đòn ở hình thức nào, tất cả các bậc cha mẹ cần biết và xem xét chặt chẽ những hậu quả tiềm ẩn của việc trừng phạt thân thể, và có một chiến lược dạy con hiệu quả hơn!
Mục lục
Lý do cha mẹ thường xuyên sử dụng đòn roi
Đôi khi, cha mẹ đánh đòn con cái vì họ quá tuyệt vọng. Khi trẻ thường xuyên có những hành vi sai trái, cha mẹ có thể cảm thấy bế tắc và không biết phải làm gì khác ngoài đánh đòn. Nhưng những hành động này dường như “Không có vẻ hiệu quả” Mặc dù đánh đòn có thể thay đổi hành vi trong ngắn hạn, nhưng nó hiếm khi có tác động tích cực về lâu dài. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc đánh đòn là không hiệu quả và có những hậu quả bất lợi đối với sự phát triển của trẻ.
Một số cha mẹ luôn tin rằng việc đánh đòn có thể dùng để “sửa chữa” các vấn đề về hành vi mà không cần thử các chiến lược kỷ luật thay thế, hoặc cho những chiến lược đó đủ thời gian để phát huy tác dụng.
Một lý do phổ biến khác mà cha mẹ hay đánh đòn trẻ là do bực tức, bốc đồng hoặc không kìm chế được bản thân. Một bậc cha mẹ phản ứng vì thất vọng “Mẹ không thể tin được là con vừa làm vậy!” Và có thể đánh con ngay mà không cần suy nghĩ. Nhiều bậc cha mẹ sau đó đã cảm thấy rất hối hận vì đã đánh con mình. Đánh đòn cũng có thể gây ra những tổn thương lâu dài cho trẻ, làm gia tăng khoảng cách mối quan hệ cha mẹ – con cái.
Một số nhóm văn hóa khác nhau trong lịch sử đã tin rằng đánh đòn là một phần trong quá trình giáo dục và nền tảng văn hóa của họ. Tuy nhiên, tác động tiêu cực vẫn không thay đổi. Ngoài ra, thói quen trừng phạt thân thể là tác động còn sót lại của chủ nghĩa thực dân đã được nhiều nhóm văn hóa áp dụng.
>> Tham khảo thêm giáo cụ phát triển trí thông minh ở trẻ nhỏ: xBot – Robot lập trình STEM Kit
Các vấn đề nảy sinh khi bạn đánh đòn trẻ
Ngoài việc là một giải pháp nhất thời cho các vấn đề về hành vi, đánh đòn một đứa trẻ thực sự có thể tạo ra nhiều vấn đề hơn như thế.
Nó không dạy trẻ cách cư xử phù hợp
Một đứa trẻ bị đánh đòn vì tranh cãi với anh chị em sẽ không học được cách hòa đồng tốt hơn trong tương lai. Kỷ luật hiệu quả dạy cho trẻ những kỹ năng mới và xây dựng năng lực cũng như sự tự tin của mình. Đánh đòn làm suy giảm lòng tin và sự tự tin của bản thân, đồng thời chỉ dạy trẻ những điều không nên làm.
Làm mô hình hóa sự quyết liệt
Trẻ em có xu hướng làm theo, bắt chước những gì cha mẹ làm hơn là những gì cha mẹ nói. Ví dụ, nếu bạn đánh đòn con mình vì một lý do nào đó, bạn đang gửi một thông điệp xấu đến bộ não của các bé. Từ đó, các bé có thể áp dụng những hành vi đó với bạn bè hoặc người thân xung quanh. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc bị đánh đòn làm cho trẻ có hành vi hung hăng hơn, tình trạng sức khỏe tâm thần xấu và những ảnh hưởng khác liên quan đến thể chất và trí tuệ.
Tạo ra sự xấu hổ cho đứa trẻ
Nếu bị cha mẹ đánh, một đứa trẻ có thể nghĩ, “Tôi thật tệ” và bắt đầu tự đấu tranh với lòng tự trọng, lòng tin và các vấn đề sức khỏe tâm thần. Trẻ em cảm thấy xấu hổ không có động lực để cải thiện hành vi của mình và bắt đầu cảm thấy rằng mình không thể làm tốt hơn.
Đánh một đứa trẻ để sửa đổi hành vi cho bản thân các bé biết rằng mình không thể học theo cách tích cực hơn và không xứng đáng được đối xử tôn trọng. Kỹ thuật kỷ luật nhẹ nhàng hơn sẽ hiệu quả hơn đồng thời xây dựng sự tự tin cho trẻ.
>> Dành cho bạn: Shichada – Phương pháp dạy trẻ thông minh của người Nhật
Làm cho trẻ có những hành vi xấu đối với cha mẹ
Thay vì giúp con bạn nghĩ về những gì bản thân có thể làm tốt hơn vào lần sau, việc đánh đòn có nhiều khả năng khiến trẻ tức giận với cha mẹ. Những đứa trẻ trong tình huống này bắt đầu suy nghĩ về việc “Tôi có thể làm gì để tôi không bị đánh đòn?” thay vì “Tôi sẽ làm gì để thay đổi bản thân?” Động lực tránh đánh đòn cũng có thể khuyến khích nói dối và các hành vi trái đạo đức khác.
Mất hiệu quả theo thời gian
Đôi khi, trẻ em sẽ không còn bị đe dọa bởi những hành vi bạo lực. Các bé thậm chí có thể đã “quen với” trừng phạt thân thể, trong trường hợp đó, nó không còn là một biện pháp răn đe. Một chiến lược kỷ luật hiệu quả hơn bao gồm hiểu lý do của hành vi đó và trò chuyện với trẻ một cách chân thực và cởi mở. Hình phạt là gây khó chịu hoặc đau đớn, trong khi kỷ luật là dạy và hướng dẫn để hoàn thiện hơn.
5 thành phần cốt lõi trong chiến lược dạy con không đòn roi
Kỷ luật lành mạnh, chiến lược dạy con không đòn roi nên bao gồm năm thành phần cốt lõi sau:
Xây dựng mối quan hệ lành mạnh với con bạn
Nếu bạn không có một mối quan hệ lành mạnh với con mình, kỷ luật sẽ không có tác dụng. Con bạn sẽ có động lực hơn nhiều để lắng nghe những gì bạn nói khi các bé tôn trọng ý kiến của bạn. Nhu cầu về một mối quan hệ lành mạnh không chỉ xuất phát từ cha mẹ ruột. Cha mẹ kế, giáo viên và người trông trẻ sẽ hiệu quả hơn nhiều khi họ có mối quan hệ lành mạnh với trẻ. Đây là một trong những yếu tố chính quyết định sự thành công của chiến lược dạy con không đòn roi.
>> Bạn nên tham khảo: Nghỉ hè nên làm gì? 9 ý tưởng khiến mùa hè trở nên sôi động hơn
Xem việc kỹ luật như một công cụ giảng dạy
Nếu kỷ luật chỉ dành cho việc sửa chữa những hành vi sai trái, thì nó sẽ không hiệu quả lắm. Nếu bạn thấy mình liên tục nói những câu như “Đừng làm vậy” và “Con đã hết thời gian rồi” mà không dạy trẻ cách cư xử đúng đắn, trẻ sẽ không học được cách hành xử đúng đắn. Và điều đó có nghĩa là bạn nhỏ ấy sẽ có nhiều khả năng lặp lại sai lầm đó một lần nữa.
Để thực sự giúp một đứa trẻ thay đổi hành vi của mình, kỷ luật nên được sử dụng như một công cụ giảng dạy chứ không phải răn đe. Điều đó có nghĩa là giúp con bạn xác định những gì cần làm thay thế. Vì vậy, thay vì bảo bạn ấy không được làm điều này, hãy đảm bảo rằng bạn cũng đầu tư thời gian vào việc dạy con bạn cách giải quyết vấn đề, xung đột một cách hiệu quả và hòa bình.
Chiến lược dạy con không đòn roi – Kỷ luật nhất quán
Nếu bạn chỉ phạt con 1 đến 2 lần khi phạm sai lầm, thì nó sẽ không ngừng vi phạm và mắc lỗi. Sử dụng kỷ luật phải đi liền với sự nhất quán, không thể kỷ luật theo lý trí hoặc tâm trạng. Bạn cần phải đưa ra một nội quy tắc mẫu và chấn chỉnh lại con ngay khi con phạm phải lỗi trong quy tắc mình đã đề ra.
Đưa ra hình phạt ngay lập tức cho hành vi sai trái của trẻ
Hình phạt tức thì giúp trẻ nhận ra những việc làm sai trái của mình có ảnh hưởng gì đến chính bản thân và người xung quanh. Tuy nhiên việc đưa ra chiến lược dạy con không đòn roi phải theo một sự công bằng nhất định. Những hình phạt phải phù hợp với hành động mà trẻ đã gây nên.
Nếu đứa trẻ 12 tuổi của bạn quên làm bài tập về nhà vào một đêm và bạn không cho bé sử dụng bất kỳ thiết bị điện tử nào trong một tháng, con bạn có thể không coi đó là một hậu quả công bằng.
Vì vậy, bạn ấy có thể lẻn vào một số điện thoại khi bạn vắng mặt. Hoặc, có thể bật TV khi bạn không chú ý. Trẻ sẽ không có khả năng chấp hành những kỷ luật đưa ra nếu bé cho rằng bạn đó đã là một thỏa thuận không công bằng.
Khi những đứa trẻ tin rằng mình đã bị đối xử bởi sự bất công, chúng sẽ chiến đấu với nó từng bước. Điều đó không có nghĩa là bạn nên luôn thương lượng với con mình và nhượng bộ khi trẻ phản đối về hậu quả bạn đã gây ra, chiến lược dạy con không đòn roi khuyên bạn nên đảm bảo rằng các hình phạt của bạn không quá khắc nghiệt.
>> Bài viết cùng chủ đề: Phương pháp dạy con không đòn roi – Lợi hơn hại
Lời kết
Dạy con không đòn roi đang trở thành những khẩu hiệu lớn trong giáo dục. Dù biết rằng để tránh những việc làm này đối với một số cha mẹ là rất khó. Nhưng là người nuôi dạy con cái, bạn nên hạn chế nhất có thể cơn tức giận của mình và từ từ dạy bảo con một cách hiệu quả nhất. Đôi khi việc sử dụng đòn roi sẽ không mang lại hiệu quả mà còn phản tác dụng. Tại sao chúng ta không dạy con theo một cách khoa học hơn! Đó là những chia sẻ của OhStem Education trong vấn đề dạy trẻ không sử dụng đòn roi. Nếu có khó khăn hay cần tư vấn thêm, bạn có thể liên hệ với chúng tôi tại đây.
Để tìm hiểu thêm về các đồ chơi, giáo cụ STEAM cho bé, vui lòng liên hệ OhStem qua:
- Fanpage: https://www.facebook.com/ohstem.aitt
- Hotline: 08.6666.8168
- Youtube: https://www.youtube.com/c/ohstem
OhStem Education – Đơn vị cung cấp công cụ và giải pháp giáo dục STEAM cho mọi lứa tuổi tại Việt Nam
