Dạy học STEM là gì? Làm thế nào để dạy học STEM hiệu quả trong lớp học? Đó là những câu hỏi được rất nhiều phụ huynh và giáo viên gửi về cho chúng tôi dạo gần đây. Bạn là giáo viên STEM muốn tìm hiểu các phương pháp giảng dạy hiệu quả hơn? Hay bạn là phụ huynh muốn áp dụng STEM cho con mình ở nhà từ sớm. Dù bạn là ai đi nữa, bạn cũng không nên bỏ qua bài viết này, vì sau đây chúng tôi sẽ giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về dạy học STEM là gì và phương pháp để áp dụng STEM hiệu quả, ngay tại lớp và tại nhà cho trẻ!
Mục lục
Dạy học STEM là gì?
STEM được hiểu đơn giản là sự kết hợp của Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineer), Toán học (Math), và đề cập đến bất kỳ thứ gì tồn tại trong các lĩnh vực đó:
Khoa học: bao gồm những môn học như sinh học, hóa học và vật lý, nhưng cũng bao gồm các môn học như tâm lý học, địa chất và thiên văn học.
Công nghệ: Có lẽ đây chính là lĩnh vực lớn nhất và rộng nhất trong số các lĩnh vực của STEM, công nghệ bao gồm các chủ đề như khoa học máy tính, phát triển phần mềm, AI và lập trình.
Kỹ thuật: Bốn lĩnh vực chính của kỹ thuật là hóa chất, dân dụng, cơ khí và điện.
Toán học: Khi nhắc đến toán học, ta không thể không nhắc đến các môn học như hình học, phân số, đại số và thống kê…
Trái ngược với các bài học về khoa học, toán học và CNTT truyền thống, trọng tâm đã chuyển khỏi học tập và ghi nhớ một cách máy móc. Dạy học STEM tập trung mạnh hơn vào việc áp dụng các kỹ năng khoa học, học hỏi kỹ năng sản xuất công nghệ và tư duy thiết kế. Quan trọng nhất, giáo dục STEM giúp thu hẹp khoảng cách giữa lớp học và cuộc sống thực.
>> Để hiểu rõ hơn về dạy học STEM là gì quý bạn đọc có thể tham khảo bài viết: STEM là gì? Đăng ký nhận tài liệu miễn phí cho giáo dục STEM
Lập kế hoạch bài học cho các môn học STEM
Sau khi đã phần nào hiểu được dạy học STEM là gì, bây giờ chúng ta hãy cùng tìm hiểu cách để lập kế hoạch cho một bài học STEM hiệu quả nhé!
Lúc đầu, việc lập kế hoạch cho một bài học STEM kết hợp nhiều lĩnh vực nghe tưởng chừng có vẻ khó khăn, nhưng nó là một quá trình khá thú vị. Điều này là do việc giảng dạy STEM không chỉ mang lại trải nghiệm học tập hấp dẫn hơn cho học sinh mà còn cho chính giáo viên. Giáo viên không phải là người học nội dung để giảng dạy, mà là người tạo ra một môi trường khuyến khích sự sáng tạo.
Có một số điều cần lưu ý khi lập kế hoạch bài học của bạn, để đảm bảo rằng học sinh của bạn sẽ có trải nghiệm học tập tốt nhất. Để có được một bài học STEM tốt, giáo viên cần đảm bảo một số yếu tố sau đây:
Thực hành
Các em nhỏ sẽ tiếp thu tốt kiến thức thông qua những hoạt động thực tế, nơi học sinh có thể sử dụng bàn tay và tư duy của mình để vận dụng những kiến thức đã được học để thiết kế, hay thậm chí là tạo ra và xây dựng một thứ gì đó. Bằng cách này, học sinh sẽ không cảm thấy buồn chán hoặc mất tập trung, cộng với việc các em có sản phẩm cuối cùng để đánh giá là một điều khá bổ ích.
Áp dụng các tình huống thực tế vào bài học
Một trong những điều quan trọng nhất về STEM là nó giúp học sinh học các kỹ năng hữu ích mà có thể áp dụng ngay ở thế giới bên ngoài. Không thể phủ nhận rằng hiện nay, vẫn còn khá nhiều trường học truyền thống dạy các kỹ năng không thực tế, và mục tiêu của bài học STEM chính là chuẩn bị cho học sinh bước vào cuộc sống thực.
Tích hợp toán học và khoa học vào các dự án một cách liền mạch
Các môn toán và khoa học mà học sinh hoàn thành phải liên quan đến dự án hiện tại của các em, liên quan đến các tình huống trong thế giới thực và cuối cùng là phục vụ một mục đích.
Sử dụng Quy trình Thiết kế Kỹ thuật trong dạy học STEM
Một phương pháp để lập kế hoạch bài học STEM hiệu quả là sử dụng Quy trình Thiết kế Kỹ thuật (EDP). Đây là một loạt các bước học sinh có thể thực hiện để thiết kế các giải pháp cho các vấn đề như một phần của dự án. Chiến lược học tập dựa trên dự án này nên khuyến khích các thiết kế mở, sự sáng tạo và các giải pháp thực tế. Các bước là:
Hỏi
Giáo viên bắt đầu bằng cách hỏi học sinh những câu hỏi quan trọng về dự án của các em hoặc những gì mà bản thân các em muốn tạo ra. Nó dùng để làm gì? Thiết kế nó như thế nào? Sử dụng phần đầu của bài học như một cơ hội để khiến học sinh của bạn tò mò và khiến trí óc của các em bắt đầu hoạt động.
Tìm kiếm
Đây là thời gian để học sinh nghiên cứu về chủ đề mà mình đã chọn, cho dù đó là trò chuyện với bạn, làm việc với tình nguyện viên STEM, sử dụng máy tính xách tay để thực hiện một số nghiên cứu hoặc xem các video có liên quan. Nghiên cứu có thể giúp các bé tìm ra những sản phẩm hoặc giải pháp tương tự đã tồn tại và cho các em biết cách để có thể làm tốt hơn.
Tưởng tượng
Khi các em đã đưa ra được ý tưởng cũng như các bước để tiến hành, giáo viên nên cho các em làm việc theo nhóm để thúc đẩy khả năng làm việc nhóm. Đây phải là một quá trình hợp tác mà tiếng nói của mọi người đều được lắng nghe. Công việc của bạn với tư cách là một giáo viên là đảm bảo điều này. Bạn nên tạo ra một môi trường học tập cấm phán xét, nơi học sinh phải thể hiện kỹ năng lắng nghe hiệu quả và tập trung. Tranh luận là một chiến thuật tuyệt vời để thúc đẩy tư duy phản biện, thầy cô cũng nên khuyến khích các em lập bản đồ tư duy vì đây là một cách tốt để ghi nhớ các ý tưởng.
Lên kế hoạch
Đây là lúc các nhóm học sinh của bạn chọn một giải pháp và lập kế hoạch làm thế nào để đưa nó vào cuộc sống. Lập kế hoạch có thể là phần khó nhất, vì vậy hãy giúp đỡ học sinh của bạn bằng cách đảm bảo rằng suy nghĩ của mọi người trong nhóm đã được xem xét kỹ lưỡng và các em hiểu ý tưởng của mình, biết cách phác thảo ý tưởng trên máy tính hoặc trên giấy.
>> Giáo cụ lập trình STEM các bé không thể thiếu: xBuild Creator Kit
Tạo ra
Trong phần này của bài học, học sinh có cơ hội xây dựng một nguyên mẫu bằng cách sử dụng các kế hoạch mà các em vừa tạo. Đây là thời gian để các bé có thể thỏa sức sáng tạo, vận dụng đôi tay và trí óc vào thực tế. Ở đây, học sinh sẽ khám phá xem liệu các giải pháp của họ có đáp ứng các yêu cầu ban đầu hay không. Trong bước này, giáo viên chỉ nên quan sát hoạt động của học sinh và nên để các em có không gian để thỏa sức sáng tạo.
Bài kiểm tra
Các em học sinh sẽ cần phải tìm ra một cách để kiểm tra mức độ hiệu quả của những sáng tạo vừa rồi. Chúng có phù hợp với mục tiêu đề ra hoặc có gặp sự cố nào hay không? Giáo viên có thể đưa ra lời khuyên hoặc đặt những câu hỏi để các em phải suy nghĩ về kết quả của mình. Cho các nhóm đánh giá lẫn nhau cũng là một cách tuyệt vời để khuyến khích suy nghĩ sâu sắc và tinh thần cộng tác.
Cải tiến
Đây sẽ là phần cuối cùng của bài học, nó bao gồm các cuộc thảo luận về cách học sinh có thể cải thiện ý tưởng của mình. Sau đó, các em sẽ có cơ hội thiết kế lại sản phẩm của mình, sửa đổi và tạo ra nguyên mẫu tiếp theo. Chu kỳ này có thể tiếp tục bao lâu tuỳ thuộc vào giáo viên, hoặc cho đến khi các em học sinh cảm thấy hài lòng với kết quả cuối cùng.
Tại sao các dạy học STEM lại quan trọng?
Một số người có thể hỏi, tại sao các hoạt động dạy học STEM lại quan trọng như vậy? Chẳng phải những bài học truyền thống đã là một mô hình học tập thành công trong hàng trăm năm qua sao? Sự thật là phương pháp học tập truyền thống chỉ phù hợp với một bộ phận rất nhỏ các em học sinh. Rất nhiều trẻ em phản ứng với các hoạt động thực tế tốt hơn nhiều so với các bài tập viết. Khi STEM được dạy một cách hiệu quả cho học sinh, dưới đây là một số kỹ năng mà học sinh có thể phát triển:
- Tư duy phản biện
- Học tập độc lập
- Giao tiếp và cộng tác
- Trình độ kỹ thuật số
- Giải quyết vấn đề
- Sáng tạo
- Tự suy ngẫm
>> Khai phá sự sáng tạo của trẻ với bộ đồ chơi Thành phố thông minh City:Bit
Đánh giá học sinh trong dạy và học STEM
Bạn có thể tự hỏi làm thế nào để đánh giá học sinh trong các bài học STEM, vì các phương pháp truyền thống như bài kiểm tra và bài kiểm tra ngắn thường không kết hợp tốt với phương pháp học tập thực tế như vậy. Đánh giá chính thức là một cách tốt hơn nhiều để kiểm tra sự tiến bộ của học sinh, vì chúng cung cấp phản hồi liên tục giúp cho việc học tập và giảng dạy trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Cụ thể, đánh giá theo hình thức giúp học sinh xác định điểm mạnh và điểm yếu của mình, cho phép các em dễ dàng xác định những điểm cần cải thiện. Điều này cũng giúp giáo viên nhận ra những lĩnh vực mà học sinh đang gặp khó khăn để có thể nhanh chóng giúp các em cải thiện.
Loại đánh giá này lý tưởng cho việc học STEM vì nó gần với cách các tình huống trong thế giới thực diễn ra, nó khuyến khích sự tham gia tích cực vào các bài học và nó không dựa vào sức mạnh bộ nhớ. Không phải tất cả học sinh đều giỏi ghi nhớ một lượng lớn thông tin, và điều này không có nghĩa là các em không thông minh hoặc không có khả năng.
Các bài đánh giá tổng hợp, chẳng hạn như các kỳ thi, có thể khiến một số em nản chí vì biết rằng mình học không được tốt. Đây có thể là trường hợp đặc biệt trong STEM, nơi mà các bài kiểm tra viết dường như là không còn tồn tại. STEM không quan trọng bạn có phải là một người có trí nhớ tốt hay không, mà nó thiên về sự sáng tạo thực tế và khả năng giải quyết vấn đề.
Ví dụ về đánh giá trong dạy học STEM bao gồm yêu cầu học sinh:
- Tạo một đề xuất nghiên cứu
- Viết hoặc vẽ một bản tóm tắt nhanh về những gì đã học trong lớp
- Vẽ một bản đồ khái niệm để cho thấy các em hiểu một chủ đề
- Xây dựng một nguyên mẫu cho một dự án
Tổng kết lại
Hy vọng rằng qua bài viết trên, bạn đã phần nào hiểu được dạy học STEM là gì cũng như cách để áp dụng STEM một cách hiệu quả. Truyền cảm hứng cho thế hệ tương lai không phải là nhiệm vụ dễ dàng, nhưng nó là nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong việc định hình thế giới chúng ta đang sống. Nếu còn câu hỏi hay thắc mắc nào khác, bạn đọc có thể liên hệ với chúng tôi tại đây để được hỗ trợ!
Để tìm hiểu thêm về các đồ chơi, giáo cụ STEAM cho bé, vui lòng liên hệ OhStem qua:
- Fanpage: https://www.facebook.com/ohstem.aitt
- Hotline: 08.6666.8168
- Youtube: https://www.youtube.com/c/ohstem
OhStem Education – Đơn vị cung cấp công cụ và giải pháp giáo dục STEAM cho mọi lứa tuổi tại Việt Nam
