Tại sao cha mẹ nên cân nhắc việc thiết kế các lớp học Montessori ở nhà? Có nhiều lý do, nhưng lý do lớn nhất là đó là một cách tuyệt vời để nhận biết và phát triển khả năng vốn có của con bạn, giúp các bé có thể tìm hiểu về thế giới xung quanh thông qua hoạt động vui chơi ý nghĩa. Bằng cách thực hiện một vài thay đổi đối với môi trường gia đình, bạn thực sự có thể giúp khuyến khích sự tò mò tự nhiên và khả năng học hỏi của trẻ trong những năm đầu đời.
Mục lục
Montessori là gì?
Được phát triển cách đây hơn 100 năm bởi bác sĩ người Ý Maria Montessori, phương pháp Montessori xoay quanh niềm tin rằng trẻ em có khả năng bắt đầu trải nghiệm học tập của riêng mình. Montessori cung cấp cho trẻ một môi trường học tập rất hấp dẫn. Các tài liệu, bài học và hoạt động đặc biệt hướng tới việc phát triển một người học toàn diện – nghĩa là học sinh được thử thách về thể chất, nhận thức, tình cảm và xã hội .
Kết hợp các nguyên tắc cho lớp học Montessori tại nhà
Khi nói đến việc thực hiện các nguyên tắc Montessori trong nhà, hầu hết các bậc cha mẹ đều bị hấp dẫn bởi ý tưởng này, nhưng họ không biết phải bắt đầu từ đâu. Hãy bắt đầu sự thay đổi ngay chính trong suy nghĩ. Là cha mẹ, bạn phải bắt đầu bằng cách hiểu rằng trẻ em – ngay cả những đứa trẻ nhỏ nhất có nhiều khả năng hơn bạn nhận thấy. Một khi bạn thừa nhận điều này, sau đó bạn có thể thực hiện một số thay đổi xung quanh ngôi nhà của mình để giúp bạn và con bạn đạt được thành công trong phương pháp Montessori.
Tổ chức môi trường học tập ở nhà
“Lớp học Montessori là nơi mọi thứ được đặt ở đúng vị trí của nó” là một trong những nguyên tắc quan trọng của Montessori tại nhà. Khi bạn sắp xếp đồ dùng một cách khoa học, con bạn sẽ nhanh chóng biết được thứ mình cần tìm đang ở đâu. Đây là một công cụ cần thiết để dạy trẻ có trách nhiệm với đồ đạc của mình. Để sắp xếp môi trường của bạn một cách hiệu quả, thay đổi quan trọng nhất mà bạn phải thực hiện là làm cho con bạn dễ tiếp cận mọi thứ hơn.
Để làm được điều này, chúng tôi khuyên các bậc cha mẹ:
- Cất quần áo trong ngăn kéo hoặc giỏ thấp, cũng như di chuyển thanh trong tủ xuống ngang tầm mắt để con bạn có thể lấy quần áo của mình
- Đặt ghế đẩu ở cả nhà bếp và phòng tắm để cho phép trẻ rửa tay và cũng có thể là giúp bạn chuẩn bị bữa ăn
- Đặt đồ chơi và đồ dùng trên các kệ thấp nơi con bạn có thể dễ dàng lấy được, sau đó tách những đồ chơi này vào các giỏ và thùng khác nhau dễ tìm mà không cần sàng lọc qua đống đồ chơi khác
- Bảo quản đồ ăn nhẹ lành mạnh trong tủ lạnh hoặc tủ đựng thức ăn để con bạn có thể lấy ăn khi đói
- Giữ đồ uống trong các bình nhỏ đặt ở kệ dưới trong tủ lạnh, với các cốc thân thiện với trẻ em ở gần đó.
Trong phương pháp Montessori, cha mẹ cũng được khuyến khích luân phiên thay đổi đồ chơi và sách của con vài tuần một lần. Mục đích là giữ cho sự tò mò của các bé và ngăn chặn sự nhàm chán. Điều này có vẻ quá sức đối với một số bậc cha mẹ, nhưng cách tốt nhất để làm điều đó là xoay chuyển các mặt hàng trên kệ của bạn dựa trên các mùa và sở thích hiện tại của con bạn. Bất cứ chủ đề nào con bạn quan tâm, điều cốt yếu là khuyến khích sự tìm tòi và sáng tạo.
>> Giáo cụ Montessori dành cho trẻ mầm non: Đồ chơi xếp hình bằng gỗ Tangram
Nhấn mạnh kỹ năng sống
Ngay cả trẻ nhỏ cũng có khả năng chơi xung quanh nhà. Bằng cách dạy bé chăm sóc bản thân và không gian xung quanh khi còn nhỏ, bạn sẽ giúp con bạn trở thành một người trưởng thành, chu đáo và có năng lực sau này. Những kỹ năng sống này có thể bao gồm trồng cây, dọn dẹp phòng học, lấy đồ ăn…
Hãy nhớ rằng những nhiệm vụ đưa ra phải phù hợp với độ tuổi và khả năng của bé. Ví dụ, trẻ nhỏ hơn hoàn toàn có khả năng học cách tưới cây, cho thú cưng ăn, lau bàn sau bữa ăn và nhặt đồ chơi. Trẻ lớn hơn có thể kết hợp các công việc phức tạp hơn như dọn rác, chuẩn bị bữa ăn và bảo trì nhà cơ bản.
Dạy sự tập trung
Nhiều người lớn không nghĩ rằng trẻ nhỏ có thể tập trung, và đúng là trẻ em không thể tập trung vào một việc gì đó trong khoảng thời gian như người lớn. Tuy nhiên, theo phương pháp Montessori, đây là kỹ năng bạn có thể bắt đầu trau dồi ở trẻ khi còn nhỏ. Bạn có thể làm điều này bằng cách xác định những gì con quan tâm và tạo ra môi trường và những vật dụng cần thiết để các bé có thể khám phá kỹ lưỡng hơn.
Khi mới bắt đầu, nhiều phụ huynh cho rằng việc cho con mình không gian riêng có nghĩa là phải có một khu vực biệt lập cách biệt với các thành viên còn lại trong gia đình. Đây không phải là điều mà phương pháp Montessori muốn mang đến. Mặc dù một số trẻ cần sự yên tĩnh để học tập và khám phá, nhưng điều quan trọng là phải tìm ra cách con bạn làm việc tốt nhất và sau đó khuyến khích điều đó. Một số trẻ em thích làm việc ở bàn bếp ở giữa nhà. Một số bé khác thì thích học tập một mình trong phòng ngủ hoặc một góc yên tĩnh trong phòng chơi.
Tập trung vào động lực bên trong chứ không phải phần thưởng
Phương pháp Montessori không quan trọng bằng việc trao cho trẻ những phần thưởng bên ngoài cho những thành tích, chẳng hạn như miếng dán hoặc kẹo. Khen ngợi bằng lời nói được coi trọng hơn trong Montessori, nhưng các phụ huynh cũng phải lưu ý rằng lời nói đưa ra phải có chưng mực để không để trẻ cảm thấy “ảo tưởng” về bản thân.
>> Dành cho bạn: Tự làm giáo cụ Montessori
Thiết kế lớp học Montessori cho trẻ sơ sinh
Tạo môi trường hay lớp học Montessori tại nhà không cần phải đợi đến khi con bạn lớn hơn. Trên thực tế, ngay cả trẻ sơ sinh cũng phản ứng tốt với môi trường Montessori trong nhà. Nếu bạn đang có kế hoạch triển khai các nguyên tắc Montessori vào môi trường gia đình của trẻ sơ sinh, đây là bốn điều bạn có thể làm.
Đảm bảo an toàn cho các bé
Che các ổ cắm điện, đặt chốt an toàn trên cửa và loại bỏ các đồ vật có thể làm tổn thương em bé của bạn. Mục đích là tạo ra một môi trường cho phép di chuyển và khám phá một cách tự do khi các bé bắt đầu tìm tòi.
Làm cho phòng ngủ trở nên thân thiện với trẻ em
Hãy thử đặt một tấm nệm trên sàn và đồ chơi phù hợp với lứa tuổi trong tầm với. Điều này khuyến khích trẻ chuyển từ ngủ sang chơi mà không cần bạn hỗ trợ.
Sử dụng đồ nội thất dành cho trẻ em
Thay vì sử dụng một chiếc ghế cao, hãy thử sử dụng một chiếc bàn và ghế nhỏ cho giờ ăn. Đặt nó trong nhà bếp hoặc phòng ăn – bên cạnh bàn nơi người lớn ăn, và sử dụng nó cho giờ ăn, giờ ăn nhẹ và giờ hoạt động.
Khi bạn đã tạo ra một không gian an toàn cho bé khám phá, có rất nhiều cách để bạn có thể khuyến khích sự tò mò về thế giới xung quanh. Khi còn quá nhỏ để tự di chuyển, trẻ sẽ phản ứng tốt với gương treo thấp và các đồ chơi nhỏ khác. Khi trẻ phát triển, hãy chọn đồ chơi và đồ vật giúp trẻ sử dụng cả năm giác quan của mình. Đưa cho bé một chiếc hộp và một số đồ vật để bé tập cho vào và lấy ra khỏi hộp. Các kỹ năng giác quan của trẻ cũng được phát triển bằng cách chơi với cát, nước và các vật dụng có kết cấu khác.
Đặc điểm nổi bật của chương trình Montessori dành cho trẻ nhỏ là “Hộp kho báu”. Đây là thứ bạn có thể tự làm với chi phí tương đối thấp. Một lần nữa, mục tiêu là giúp con bạn phát triển từng giác quan trong số 5 giác quan. Giỏ có thể chứa các mặt hàng làm từ gỗ, da, lông thú, lông vũ, kim loại và bất kỳ vật liệu tự nhiên nào khác. Luôn đảm bảo các đồ vật đó không gây nguy cơ nghẹt thở hoặc có các cạnh sắc. Ngoài ra, tránh để các vật dụng bằng nhựa trong hộp.
Tạo môi trường Montessori cho trẻ mới biết đi
Khi con bạn lớn lên và trở nên năng động hơn, điều cần thiết là cho phép bé tự do di chuyển và khám phá khắp ngôi nhà. Điều này có nghĩa là tất cả những gì bạn đã làm khi chúng còn là trẻ sơ sinh sẽ vẫn quan trọng khi các bé lớn lên. Nhưng bạn sẽ cần sửa đổi một vài thói quen của bé để tăng khả năng vận động khi lớn lên.
Vì việc tập ngồi bô thường diễn ra trong giai đoạn trẻ mới biết đi, nên khi áp dụng lớp học Montessori tại nhà, bạn cần mở rộng hoạt động đến phòng tắm vì con bạn sẽ dành nhiều thời gian hơn ở đó. Điều quan trọng là phải bao gồm một ghế đôn, bộ mở rộng vòi và bộ mở rộng công tắc đèn – tất cả đều nhằm mục đích dạy con bạn tự lập trong vệ sinh cá nhân.
Khi trẻ lớn lên, mức độ chơi cũng phát triển theo. Để khuyến khích khám phá thế giới xung quanh, bạn có thể làm theo một số gợi ý sau đây:
Để sách và đồ chơi trên giá thấp
Đặt một ít sách và đồ chơi giáo dục phù hợp với lứa tuổi trên các kệ thấp. Giữ chúng trên kệ thấp sẽ cho phép trẻ tập đi của bạn tự giác lấy được những đồ vật yêu thích của mình. Đặt mỗi loại đồ chơi vào một giỏ hoặc thùng khác nhau để trẻ bắt đầu học cách sắp xếp mọi thứ.
Treo những tác phẩm nghệ thuật thú vị ngang tầm mắt
Cho dù đó là bức tranh in từ một trong những bức tranh vĩ đại hay bức tranh đóng khung mà con bạn hoặc anh chị đã vẽ, cho trẻ tiếp xúc với nghệ thuật là một cách tuyệt vời để kích thích tâm trí và sự sáng tạo ngay từ khi còn nhỏ.
Tạo khay thiên nhiên theo mùa
Mỗi mùa, hãy lắp ráp một khay gồm các vật dụng bạn đã tìm thấy ở ngoài trời để con bạn tiếp xúc và khám phá. Khi bạn cho con mình thu thập các vật dụng từ sân vườn, điều này thậm chí còn trở thành một khoảnh khắc tuyệt vời khiến trẻ thích thú. Chỉ cần nhớ đảm bảo rằng các khay không chứa bất cứ thứ gì có thể gây nghẹt thở hoặc khiến trẻ bị bệnh nếu thức ăn này rơi vào miệng.
Nếu bạn không chắc nên bắt đầu từ đâu với khay thiên nhiên, hãy xem xét một số ý tưởng theo mùa sau:
- Mùa xuân: Lá xanh, rêu, hoa cỏ các loại, hạt giống, trứng giả
- Mùa hè: Vỏ, thuyền nhỏ, sao biển, hoa, trái cây, thảo mộc
- Mùa thu: Bầu, táo, lá, quả sồi, ngô khô, sách về mùa thu, mẹ thật hoặc nhân tạo
- Mùa đông: Bông tuyết bằng giấy, cành cây thường xanh, quả cầu tuyết, tranh vẽ cảnh mùa đông
Tạo môi trường Montessori cho trẻ em trong độ tuổi đi học
Ý tưởng đằng sau phương pháp Montessori là bạn sẽ mở rộng những hoạt động bắt đầu khi con bạn lớn lên và phát triển. Vì vậy, lý tưởng nhất là bạn đã bắt đầu thích nghi ngôi nhà và lối sống của mình theo phương pháp Montessori từ rất lâu trước khi con bạn bước vào trường tiểu học.
Điều quan trọng cần lưu khi thiết kế lớp học Montessori tại nhà cho con bạn ở mọi lứa tuổi là cần một số kế hoạch nâng cao, nhưng có lẽ còn hơn thế nữa với trẻ ở độ tuổi đi học. Các hoạt động thực tế như nấu ăn, dọn dẹp và đọc sách là điều cần thiết để kết hợp vào ngôi nhà của bạn. Tiếp tục sử dụng kệ thấp mà bạn đã sử dụng khi con bạn còn nhỏ, nhưng khi các bé lớn lên, hãy đổi đồ chơi bằng những câu đố, sách và các hoạt động phù hợp với lứa tuổi khác. Điều ban cần làm ở nhà không phải là khiến trẻ choáng ngợp với kiến thức sách vở, mà là tìm ra những cách thực tế để dạy những kỹ năng hàng ngày.
Đặt các vật dụng trên giá và kết hợp với một số hoạt động kết hợp xung quanh tính cách và sở thích của con bạn. Bằng cách này, các bé sẽ muốn tận dụng những đồ vật đó và vui chơi với chúng. Ví dụ: nếu bạn có một đứa trẻ có khuynh hướng nghệ thuật, giá sách của bạn có thể chứa nhiều loại giấy và đồ dùng nghệ thuật. Nếu con bạn hòa mình vào thiên nhiên, bạn có thể tiếp tục xây các khay thiên nhiên và kết hợp sách về các loài thực vật và động vật trong khu vực của bạn. Đối với tất cả trẻ em, việc đọc sách cũng rất được khuyến khích. Bạn cũng có thể muốn tạo một góc đọc sách hoặc một chiếc ghế êm ái để tạo không gian yên tĩnh cho việc học tập của con bạn.
Tổng kết
Thiết kế lớp học Montessori tại nhà là một việc làm rất đơn giản mà bất kỳ phụ huynh nào cũng có thể thực hiện cho con mình. Các phụ huynh hãy áp dụng phương pháp này cho các bạn nhỏ tại nhà và cho chúng tôi cùng biết kết quả nhé! Nếu có bất kỳ khó khăn nào trong quá trình thực hiện, hãy liên hệ ngay với chúng tôi tại đây để được tư vấn.
Để tìm hiểu thêm về các đồ chơi, giáo cụ STEAM cho bé, vui lòng liên hệ OhStem qua:
- Fanpage: https://www.facebook.com/ohstem.aitt
- Hotline: 08.6666.8168
- Youtube: https://www.youtube.com/c/ohstem
OhStem Education – Đơn vị cung cấp công cụ và giải pháp giáo dục STEAM cho mọi lứa tuổi tại Việt Nam
