Giáo dục STEM là gì? Đây là phương pháp giáo dục tập trung vào bốn lĩnh vực cụ thể: khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Nhưng, khác với giáo dục thông thường, giáo dục STEM tập trung vào ứng dụng thực tế. Thay vì dạy bốn môn học này một cách riêng biệt và rời rạc, giáo dục STEM tích hợp chúng vào một mô hình học tập gắn kết hơn.
Nếu bạn là giáo viên và muốn ứng dụng STEM vào giảng dạy tại trường, bạn nên xem và nhận các tài liệu liên quan tại link sau trước khi đọc bài viết này: STEM là gì? Nhận tài liệu miễn phí cho giáo dục STEM
Mục lục
Nguồn gốc của giáo dục STEM
Hoa Kỳ là quốc gia đầu tiên khai phá và ứng dụng giáo dục STEM vào trường học. Bùng nổ công nghệ giai đoạn 1990 – 2000 đã cải cách toàn bộ nền giáo dục ở đây. Lúc này, mọi người đã bắt đầu biết giáo dục STEM là gì, họ hiểu hơn về tầm quan trọng của phương pháp giáo dục này. Các chuyên gia giáo dục, giảng viên bắt buộc phải chuyển đổi trọng tâm của họ một lần nữa. Và sự thay đổi đó được mang tên: Giáo dục STEM.
Để hiểu được tiến trình, lịch sử phát triển của giáo dục STEM là gì, hãy cùng xem qua các mốc lịch sử sau:
- Năm 1960: 1,1 triệu người Mỹ làm việc trong các lĩnh vực Khoa học và Kỹ thuật. Trong khi ngày nay, con số này là 6 triệu, theo National Science Foundation.
- Vào năm 2014, Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ công bố rằng số lượng người làm việc trong các ngành nghề liên quan đến STEM dự kiến sẽ tăng lên hơn 9 triệu người trong giai đoạn 2012-2022.
- Năm 2005, NSF báo cáo rằng 30,9% sinh viên năm nhất đại học dự định học chuyên ngành Khoa học hoặc Kỹ thuật. Nhưng đến ngày nay, con số đó đã tăng lên hơn 40% – 47% đối với nam giới.
Công việc STEM cũng được trả lương cao. “Năm 2012, thu nhập trung bình của người lao động trong các ngành nghề thuộc S&E (bất kể trình độ học vấn hoặc lĩnh vực) là 78.270 USD, cao hơn gấp đôi mức trung bình (34.750 USD) đối với tất cả người lao động Hoa Kỳ, theo NSF.
Trên đây là những cột mốc hình thành của phương pháp giáo dục này, để bạn hiểu rõ hơn giáo dục STEM là gì. Bây giờ, chúng ta hãy cùng xem qua tầm quan trọng của phương pháp này nhé!
Tầm quan trọng ở cấp tiểu học của giáo dục STEM là gì
Tất cả nỗ lực của giáo dục STEM là gì? Chủ yếu là để đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực. Vì vậy, giáo dục STEM ở tiểu học và mầm non cần phải được chú trọng nhiều hơn. Theo báo cáo của trang web STEM http://connector.org, vào năm 2018, các dự báo ước tính rằng thị trường có nhu cầu lên đến 8,65 triệu lao động trong các công việc liên quan đến STEM. Lĩnh vực sản xuất đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt số lượng lớn nhân viên chất lượng cao. Chỉ riêng lĩnh vực liên quan đến điện toán đám mây sẽ tạo ra khoảng 1,7 triệu việc làm. Dự đoán rằng vào năm 2021, phần lớn các nghề nghiệp STEM sẽ là:
- Máy tính – 71%
- Kỹ thuật truyền thống – 16%
- Khoa học vật lý – 7%
- Khoa học đời sống – 4%
- Toán học – 2%
Gần một nửa số lượng công việc liên quan đến STEM ở cấp độ đầu vào đều yêu cầu bằng cử nhân hoặc cao hơn. Tuy nhiên, bằng cấp bốn năm cực kỳ hữu ích với mức lương nhận được. Mức lương khởi điểm trung bình cho các công việc STEM cao hơn 26% so với các công việc khác. Đây không phải là vấn đề riêng của Hoa Kỳ. Trên các quốc gia khác trên thế giới (có cả Việt Nam), các chuyên ngành dạy về STEM đã và đang phát triển nhiều hơn để đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao này.
Bạn đang là giáo viên dạy học sinh tiểu học? Để có thể ứng dụng STEM vào giảng dạy một cách hiệu quả, bạn nên xem qua bài viết sau: Phương pháp giáo dục STEM cho học sinh tiểu học
Vậy, giáo dục STEM là gì?
STEM là một chương trình giảng dạy hiện đại. Phương pháp giáo dục này nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức và kĩ năng về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học một cách liên môn (interdisciplinary). Người học có thể áp dụng kiến thức của 4 lĩnh vực trên một lúc để giải quyết vấn đề trong cuộc sống đời thường. Thay vì giảng dạy bốn môn học riêng lẻ, STEM trộn lẫn chúng thành một mô hình gắn kết, căn cứ vào các ứng dụng thực tế.
Có thể nói, giáo dục STEM không phải là đào tạo để người học trở thành những nhà toán học, nhà khoa học, kỹ sư hay những kỹ thuật viên. Mục đích của STEM chủ yếu là trang bị cho trẻ em kiến thức, kỹ năng để có thể thích ứng và phát triển trong thế giới hiện đại mà thôi.
“Giáo dục STEM là cách giáo dục theo hướng liên ngành trong quá trình học. Trong đó, các khái niệm học thuật khô khan được kết hợp với các bài học trong thế giới thực. Người học có thể áp dụng các tri thức trong 4 lĩnh vực STEM vào các bối cảnh cụ thể, giúp kết nối giữa trung tâm giáo dục, cộng đồng và nơi làm việc, các tổ chức để từ đó xây dựng và phát triển kỹ năng STEM và khả năng cạnh tranh trong nền kinh tế mới”
Có thể nhìn các yếu tố trong giáo dục STEM dưới góc nhìn phát triển năng lực của học sinh. Chẳng hạn, yếu tố “Kỹ thuật” trong giáo dục STEM đào tạo khả năng về kỹ thuật cho người học. Điều này thể hiện qua khả năng thiết kế và tạo ra các đối tượng, hệ thống và xây dựng các quy trình sản xuất để phục vụ cuộc sống thường ngày.
Chúng ta có thể hiểu một cách đơn giản là, người học khi được trang bị kỹ càng năng lực kỹ thuật thì sẽ có khả năng sản xuất ra đối tượng và hiểu hơn về quy trình để làm ra nó. Học sinh phải có khả năng phân tích, tổng hợp, kết hợp để tìm ra cách làm thế nào cân bằng những yếu tố khác (như khoa học, nghệ thuật, công nghệ, kỹ thuật) nhằm có được phương pháp hữu hiệu nhất trong thiết kế và xây dựng quy trình. Ngoài ra, trẻ em còn có kỹ năng nhận ra nhu cầu và phản ứng của xã hội trong những vấn đề liên quan đến kỹ thuật.
Vậy nên, để giáo dục STEM cho học sinh đạt được hiệu quả, thứ không thể thiếu chính là các giáo cụ STEM và các giáo án STEM phù hợp với từng độ tuổi.
Sự khác biệt giữa giáo dục truyền thống và giáo dục STEM là gì
Điều tách biệt giáo dục truyền thống thông thường và giáo dục STEM là gì? Đó chính là về môi trường học tập. Môi trường giáo dục hiện đại này sẽ cho học sinh thấy các kiến thức khoa học có thể được áp dụng vào cuộc sống hàng ngày như thế nào. Học sinh sẽ tập trung vào các ứng dụng thực tế của kiến thức để giải quyết vấn đề. Như đã đề cập, giáo dục STEM được bắt đầu khi học sinh còn rất nhỏ.
Ngoài phương pháp giáo dục STEM, hiện tại còn có một khái niệm mới: STEAM. Để tìm hiểu sâu hơn về sự khác biệt giữa 2 định nghĩa này, bạn có thể đọc qua bài viết: STEAM là gì? Sự khác biệt giữa STEM và STEAM
Tại tiểu học, giáo dục STEM là gì? Ứng dụng ra sao?
Khái niệm giáo dục STEM ở tiểu học tập trung vào các khóa học STEM ở cấp độ sơ cấp. Ngoài ra, đây cũng giúp học sinh nhận thức sơ bộ về các lĩnh vực và nghề nghiệp STEM. Đây sẽ là bước đầu cung cấp phương pháp học tập dựa trên câu hỏi có cấu trúc dựa trên vấn đề trong thế giới thực, kết nối tất cả bốn môn học STEM.
Mục đích ở giai đoạn này là thu hút sự quan tâm của học sinh đến những ý tưởng họ muốn theo đuổi trong các khóa học, chứ không phải vì các em bị buộc phải học. Ngoài ra, giáo dục STEM còn nhấn mạnh vào việc kết nối học tập trong trường và ngoài trường.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về một mô hình giáo dục STEM mới: Mô hình 5E
Tại THCS, giáo dục STEM là gì? Ứng dụng như thế nào?
Ở giai đoạn này, các khóa học STEM trở nên nghiêm ngặt và đầy thử thách hơn. Nhận thức của học sinh về các lĩnh vực và nghề nghiệp STEM vẫn được chú trọng, cũng như các yêu cầu học tập của các lĩnh vực đó. Học sinh bắt đầu khám phá các nghề nghiệp liên quan đến STEM ở cấp độ này.
Lúc này, các khóa học và lộ trình sẽ được chuẩn bị sẵn. Các em có thể tư duy, tìm hiểu về nghề nghiệp tương lai một cách tốt hơn. Các cơ hội kết nối trong trường và ngoài trường được khuyến khích rộng rãi.
Để buổi học giáo dục STEM ở Trung học đạt hiệu quả, các giáo viên nên tìm hiểu cách thiết kế bài giảng STEM sao cho bám sát với thực tế, phù hợp với tình hình hiện tại.
Vai trò của giáo dục STEM là gì?
Vậy, vai trò thực sự của giáo dục STEM là gì? Chúng có cần thiết khong? Hãy cùng xem qua các vai trò của giáo dục STEM là gì qua các ý bên dưới nhé!
Học sinh sẽ được học thông qua các tình huống cụ thể
Kiến thức đến với các người bạn nhỏ thật tự nhiên, không bị gò bó từ lý thuyết trong các môn học. Kiến thức đến từ những tình huống khi mà các con cùng nhau nhau thảo luận, giải quyết. Khi nói đến ưu điểm của giáo dục STEM là gì, thì chúng ta không thể không nhắc đến yếu tố này.
Ví dụ: Để giúp các em học các phép tính cơ bản, chúng ta có thể cho các em ra ngoài, tìm kiếm và thu thập các vật phẩm tự nhiên. Khi đặt các tình huống thực tiễn như vậy, các em sẽ học hỏi và trải nghiệm cách tính toán với những vật phẩm đó. Những người bạn nhỏ sẽ hiểu rõ và nhớ dai hơn về các định nghĩa khi được học một cách thực tế như vậy
Khai phá niềm đam mê của các con khi được tiếp cận STEM sớm
Học theo định hướng STEM giúp khơi dậy niềm đam mê học hỏi kiến thức của những người bạn nhỏ. Bởi vì, đó là thực tiễn xung quanh các con. Qua đó, những người bạn nhỏ sẽ dần quan tâm đến công việc của mình trong tương lai hơn. Khi nhắc đến ưu điểm của giáo dục STEM là gì, chắc hẳn bạn cần biết đến ưu điểm này!
Học STEM rất thú vị và vui nhộn
Thay vì ghi nhớ các kiến thức hàn lâm, nghe giảng và viết lại các hướng dẫn chi tiết thì các con có thể vừa học vừa chơi. Khuynh hướng giảng dạy mới cho thấy với các người bạn nhỏ, đặc biệt là những người bạn nhỏ khi được học thông qua thực tế vui nhộn, hấp dẫn thì trẻ nhỏ sẽ dễ dàng phát triển được các kỹ năng, đặc biệt là các kỹ năng STEM.
STEM cực kỳ quan trọng trong định hướng nghề nghiệp thế kỷ 21
Cơ hội về các nghề nghiệp trong các lĩnh vực STEM đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Đó có thể là những công việc “rất lạ” nhưng cũng là những nghề nghiệp quen thuộc, được mở rộng ra xa hơn với STEM. Tất cả đều cực kỳ quan trọng đối với việc phát triển kinh tế xã hội
Những suy nghĩ sai lầm về giáo dục STEM là gì
Trên thực tế, có rất nhiều suy nghĩ sai lệch về phương pháp giáo dục STEM. Nhiều trường học, tổ chức thường nghĩ rằng, STEM chỉ phù hợp với học sinh ở giai đoạn lớn hơn như giai đoạn cấp 2, cấp 3,.. mà bỏ qua lứa tuổi tiểu học. Ngoài ra, có rất nhiều đơn vị giáo dục quảng cáo rầm rộ rằng mình đã áp dụng STEM vào giảng dạy, nhưng trên thực tế, đó chưa phải là STEM thực sự, học sinh chưa được đào tạo theo khái niệm “liên ngành” đúng đắn.
Khái niệm STEM tại Việt Nam vẫn còn khá mơ hồ và dễ gặp phải trường hợp bị “biến đổi”, “đánh tráo khái niệm”,… Vậy nên, gây ra nhiều ý kiến trái chiều và suy nghĩ sai lệch về phương pháp này. Hãy tham khảo bài viết sau: Hiểu đúng về phương pháp giáo dục STEM để hiểu rõ hơn nhé!
Lưu ý khi triển khai giáo dục STEM là gì
Điều đầu tiên: Chú ý về nguồn nhân lực vật lực khi triển khai giáo dục STEM
Đương nhiên rằng việc áp dụng những ưu thế của dạy học STEM là hết sức có lợi và cực kỳ cần thiết đối với các chương trình giáo dục phổ thông của nhân loại. Nhưng, trong hoàn cảnh thực tiễn của đất nước chúng ta về trình độ của đội ngũ giáo viên; các điều kiện cơ sở hạ tầng của các nhà trường; điều kiện kinh tế-xã hội của các địa phương,… thì điều đó lại trở nên khó khăn. Đặc biệt, có hai yếu tố quan trọng cần xem xét:
- Đã trang bị các văn bản cần thiết để chỉ đạo và triển khai giáo dục STEM chưa?
- Cán bộ quản lý tại các trường học đã hiểu bản chất giáo dục STEM là gì chưa? Họ có thực sự quan tâm đến dạy học STEM hay không? Bởi nếu không thì họ có thể biện minh ra rất nhiều cái cớ để không áp dụng.
Thứ hai: Phát triển trình độ của giáo viên dạy học STEM
Vấn đề cấp thiết như để tích hợp và phát triển trình độ, năng lực xử lý các vấn đề gắn với thực tế là một câu chuyện khó đối với giáo viên ngày nay. Tuy được nhắc đến nhiều từ trước đến nay, nhưng thực tiễn diễn ra ở nhà trường thì chưa thực sự hiệu quả. Trên thực tế, giáo dục STEM mới chỉ triển khai một cách chính xác và hiệu quả tại một số nhà trường phổ thông. Mà cũng chỉ là thông qua hình thức thu hút một số học sinh tham gia dự thi đề tài (hay một sản phẩm nào đó). Cụ thể như kì thi Intel ISEP được tổ chức hàng năm.
Thứ ba: Phương pháp kiểm tra, đánh giá năng lực của học sinh
Việc kiểm tra đánh giá, thi cử cho học sinh cần phù hợp với những tư tưởng cơ bản của phương pháp STEM. Lối suy nghĩ “thi gì học nấy” là một trở ngại lớn trong việc đưa giáo dục STEM vào nhà trường phổ thông.
Thứ tư: Giáo dục STEM không chỉ là về lập trình và Robot
Bây giờ người ta quan tâm nhiều hơn về “khoa học dữ liệu”, về “AI” và các loại “tư duy máy tính”, “tự động hóa” và “robot”,… Có nhiều loại nghề nghiệp sẽ biến mất dần đi do tiến bộ về khoa học kĩ thuật
Nhưng, chúng ta đã có nhiều bài học quý do ảo tưởng về khả năng siêu nhiên của máy tính, của tin học. Mười lăm năm là một quãng thời gian ngắn, liệu có đủ không để xây dựng những viễn cảnh như vậy? Những vấn đề gấp gáp mà mọi người đang đối đầu như: chiến tranh, dịch bệnh,… chắc chắn không thể giải quyết bằng những viễn cảnh đó!
Tôi cũng tin rằng giáo dục STEM không chỉ đơn giản là lập trình và chế tạo robot. Và giáo trình học phổ thông sẽ không thể được tích hợp triệt để thành khoa học dữ liệu. Việc nuôi dạy và giáo dục các người bạn nhỏ muôn đời vẫn phải xoay quanh 2 yếu tố: Phát triển nhân cách và giá trị nhân văn cao đẹp của con người.
Các công cụ hỗ trợ giáo dục STEM
Việc ứng dụng STEM vào giảng dạy là không hề dễ, đặc biệt là với tình hình của Việt Nam hiện tại. Với mô hình giảng dạy và các công cụ
Kết luận
Bài viết trên đây đã đưa ra những thông tin cơ bản cần biết về giáo dục STEM. Bạn đã trả lời được câu hỏi: “Giáo dục STEM là gì” chưa? Cảm ơn bạn đã đọc bài viết, hy vọng bài viết này sẽ hữu ích đối với bạn.
Ngoài ra, OhStem đang trong quá trình viết và hoàn thiện các bộ giáo án dạy học STEM, sử dụng công cụ giáo dục STEM là Yolo:Bit. Nếu bạn có hứng thú, vui lòng để lại comment bên dưới. Khi nào bộ giáo án này được hoàn thành, OhStem sẽ gửi cho bạn hoàn toàn miễn phí.
Với mục đích mang đến một luồng gió mới cho nền giáo dục hiện tại, OhStem hy vọng nhiều nơi ở Việt Nam sẽ áp dụng các phương pháp STEM này, chuẩn bị cho học sinh những hành trang tốt hơn trong thời đại kỷ nguyên 5.0 sắp tới!
Bạn có thể liên hệ với Ohstem qua các phương thức sau:
Youtube: OhStem
Fanpage: https://www.facebook.com/ohstem.aitt
Hotline: 08.6666.8168
