Lập trình là một kỹ năng tuyệt vời cho trẻ em thời nay. Tuy nhiên, có rất nhiều ngôn ngữ lập trình cho trẻ em khác nhau, vậy, chúng ta nên chọn ngôn ngữ nào?
Dưới đây là một số ngôn ngữ lập trình lý tưởng để bạn bắt đầu dạy cho học sinh về lập trình, cùng tham khảo nhé!
Mục lục
Ngôn ngữ lập trình cho trẻ em là gì?
Việc học lập trình chưa bao giờ là dễ. Tuy nhiên, để trẻ em có thể dễ dàng tiếp cận với lĩnh vực này, nhiều ngôn ngữ lập trình cho trẻ em đã được ra đời.
Các ngôn ngữ này có điểm chung là cách minh họa trực quan, rất dễ hiểu và hấp dẫn, phù hợp cho cả các bạn học sinh Tiểu học, hoặc thậm chí là mầm non.
Do tập trung vào tính vui chơi giải trí, nên các ngôn ngữ lập trình cho trẻ em dễ nhớ và dễ tiếp cận hơn nhiều so với các ngôn ngữ lập trình nâng cao cho lập trình viên.
Tuy nhiên, nhiều phụ huynh và giáo viên vẫn cảm thấy băn khoăn trong việc dạy lập trình cho bé từ sớm liệu có tốt hay không? Và chúng mang lại lợi ích gì cho trẻ?
Thực tế cho thấy, việc dạy lập trình cho bé từ sớm sẽ mang lại rất nhiều lợi ích, không chỉ giúp bé phát triển tư duy, kỹ năng lập trình mà còn phát triển nhiều kỹ năng mềm khác như giải quyết vấn đề, sáng tạo và rèn luyện sự tự tin.
Bạn có thể xem qua bài viết sau để hiểu hơn về lý do tại sao nên dạy lập trình cho bé từ sớm: 7 lý do nên dạy bé học lập trình từ sớm
Top các ngôn ngữ lập trình cho trẻ em theo độ tuổi
Hiện nay, có rất nhiều loại ngôn ngữ lập trình khác nhau. Tuy nhiên, chúng ta có thể xếp chúng vào 3 loại cơ bản, phù hợp với từng độ tuổi của học sinh như sau:
Mầm non – Ngôn ngữ thẻ lệnh
- Độ tuổi phù hợp: Các bé mầm non, lớp 1 và lớp 2 (dưới 8 tuổi)
- Ưu điểm: Phù hợp với các bé nhỏ. Với các giáo cụ như robot Rio thì bé có thể lập trình trực tiếp qua nút nhấn mà không cần dùng điện thoại, laptop gây hại cho mắt.
Đây là cách dạy lập trình cho bé bằng các thẻ lệnh có hình minh họa trực quan, giúp các bé có thể làm quen với quy trình lập trình từ con số 0. Thậm chí, các bé không cần phải biết đọc và biết viết, vì các thẻ lệnh đã có hình ảnh minh họa trực quan trên đó.
Một trong số những phần mềm miễn phí sử dụng ngôn ngữ lập trình cho trẻ em này là Scratch JR, với các thẻ lệnh đơn giản nhiều màu sắc và có hình ảnh trực quan thú vị.
Tuy nhiên, để lập trình, trẻ em cần dùng đến các thiết bị điện tử như điện thoại, điều này có thể sẽ ảnh hưởng không tốt đến các em, vì ánh sáng xanh trên điện thoại cũng như các loại mạng xã hội, thế giới Internet phức tạp đôi khi sẽ khiến các em lệch hướng.
Do đó, việc sử dụng các robot thực tế có sử dụng thẻ lệnh sẽ là một trong những phương pháp dạy lập trình cho trẻ em đang rất được ưa chuộng. Bạn có thể tham khảo robot Rio – một dòng robot có thể lập trình qua nút nhấn, mà không cần dùng đến điện thoại, giúp các bé mầm non làm quen với lập trình dễ dàng thông qua việc vừa chơi vừa học.
Điểm nổi bật của Rio là robot này có lồng ghép với các bài học khoa học xung quanh như hệ Mặt Trời, con số, các loại động vật,… thông qua những câu chuyện và trò chơi thú vị, ví dụ:
Qua đó, bé không chỉ tiếp cận với lập trình, mà còn học được những kiến thức quan trọng đầu đời thông qua việc vui chơi. Bạn có thể tìm hiểu kỹ hơn về robot Rio tại đây
Cấp 1 và cấp 2 – Ngôn ngữ khối lệnh
- Độ tuổi phù hợp: 8 – 16 tuổi
- Ưu điểm: Giao diện dễ học, thân thiện. Đa dạng dự án
Đây là ngôn ngữ lập trình cho trẻ em đang được ứng dụng khá nhiều ở mọi nơi, từ các trung tâm dạy học STEM, trường học hoặc thậm chí là bố mẹ dạy học tại nhà cho bé.
Đặc trưng của ngôn ngữ lập trình cho trẻ em này là chúng được thiết kế với nhiều khối lệnh bắt mắt, với nhiều màu sắc khác nhau. Học sinh khi lập trình chỉ cần kéo thả và sắp xếp các khối lệnh theo logic đúng, chương trình sẽ hoạt động:
Các em không cần bận tâm đến quá nhiều các cấu trúc trong viết chương trình như các ngôn ngữ lập trình bậc cao, từ đó mang lại sự đơn giản, dễ dàng tiếp cận nhưng vẫn đảm bảo cho các em hiểu hơn về tư duy lập trình.
Quá trình lập trình này cũng giống như quá trình các em lắp ráp LEGO – Mang lại sự hào hứng cao nhất cho các bé.
Ngoài ra, sau khi lập trình xong, các em có thể chạy và kiểm tra chương trình của mình đúng hay không ngay lập tức, tạo cảm giác hứng thú và cho phép các em thử sai, sửa sai liên tục cho đến khi lập trình đúng.
Dưới đây, cùng tìm hiểu về từng ngôn ngữ lập trình cho bé này nhé:
OhStem App
- Ưu điểm: Đa nền tảng (Web và App trên CH Play & App Store miễn phí). Có thể lập trình robot, máy tính mini Yolo:Bit, Arduino UNO… tùy thích
Bạn có thể sử dụng ngôn ngữ lập trình cho trẻ em này trên phần mềm OhStem App. Đây là phần mềm đa nền tảng, có thể lập trình được trên laptop, điện thoại hoặc cả máy tính bảng, dưới dạng Website hoặc App tải trên CH Play / App Store.
Trong phần mềm cũng có các tài liệu chi tiết để hướng dẫn thầy cô, phụ huynh và các em cách lập trình, bằng cách chọn vào thiết bị mình cần lập trình (ví dụ như Yolo:Bit) >> Lập trình >> Biểu tượng cài đặt >> Bật tài liệu như hình:
Với ngôn ngữ lập trình cho trẻ em trên OhStem App, chúng tôi đã xây dựng sẵn lộ trình giảng dạy các chủ đề (như Robotics, dự án khoa học,…) kèm slide giảng dạy, giáo trình, sản phẩm và mọi thứ phù hợp để hỗ trợ thầy cô, phụ huynh trong việc dạy lập trình cho bé.
Nếu các thầy cô, phụ huynh quan tâm có thể liên lạc OhStem để được cung cấp lộ trình phù hợp (miễn phí).
Scratch
- Ưu điểm: Khai phá trí tưởng tượng cho bé khi xây dựng trò chơi, hoạt ảnh, câu đố,…
Scratch có lẽ là một ngôn ngữ lập trình cho trẻ em quá quen thuộc với nhiều giáo viên và phụ huynh, nếu các bạn đã tìm hiểu về lĩnh vực lập trình cho bé này.
Đây là ngôn ngữ được MIT phát triển, nhắm tới các đối tượng từ 8 – 16 tuổi để giúp các em làm quen với kỹ năng lập trình. Bạn có thể dạy ngôn ngữ lập trình cho trẻ em này cho các em chỉ với một chiếc máy tính.
Tại Việt Nam hiện nay đã có Web Scratch Việt hóa, hỗ trợ nhiều thiết bị thông dụng như Arduino, Yolo:Bit,… và có cộng đồng kỹ thuật hỗ trợ, phù hợp để bé học lập trình.
Bạn có thể truy cập Website này tại đây: https://scratch.ohstem.vn/
Bạn có thể tìm hiểu kỹ hơn về ngôn ngữ lập trình này tại bài viết sau: Scratch là gì? Ngôn ngữ dạy lập trình cho trẻ em 2022
Tynker
Tynker nổi tiếng với lập trình game – một trong những phương pháp học lập trình cực kỳ thu hút với các bé. Điểm nổi bật của Tynker là có lộ trình học tập rõ ràng, đi từ dễ đến khó (từ lập trình khối lệnh tương tự OhStem App cho đến các ngôn ngữ lập trình nâng cao dạng text).
Mỗi một bài học trên Tynker là một thử thách, để các em có thể sáng tạo và vượt qua những yêu cầu đặt ra, ví dụ như lập trình robot, lập trình game, xây dựng ứng dụng,… tùy thích.
Blocky
Đây là ngôn ngữ được phát triển bởi ông lớn Google, với giao diện kéo thả khối lệnh thân thiện, phù hợp cho các bé nhỏ. Các em có thể xây dựng chương trình bằng các khối lệnh trực quan nhiều màu sắc.
Cấp 3 trở lên – Viết code
Và cuối cùng, ngôn ngữ lập trình cho trẻ em nâng cao nhất chính là các dạng ngôn ngữ yêu cầu học sinh phải viết từng dòng code để lập trình, điển hình như Python, C, C++,…
Đây là những ngôn ngữ nâng cao hơn, giúp các em hiểu sâu hơn về cấu trúc, cách viết chương trình và dạy cho các em cách để ý đến từng chi tiết, vì việc sai 1 dấu chấm hoặc 1 dấu phẩy thôi cũng khiến chương trình không hoạt động được theo ý muốn.
Bạn nên cho học sinh tìm hiểu về ngôn ngữ viết code này sau khi đã học qua các ngôn ngữ lập trình cho trẻ em như thẻ lệnh, khối lệnh. Điều này sẽ giúp học sinh được tiếp cận lập trình từ dễ đến khó một cách khoa học, để các em nắm vững kiến thức và có hứng thú hơn, không gặp phải tình trạng vì lập trình quá khó mà bỏ dở nữa chừng.
Chúng ta cùng tìm hiểu kỹ hơn về các ngôn ngữ dạy lập trình cho trẻ em này nhé:
Python
- Ưu điểm: Cú pháp giống tiếng Anh dễ đọc, nhiều thư viện bổ sung và phù hợp độ tuổi lớn
Python hiện đang là một trong những ngôn ngữ dạng viết code thân thiện nhất, đang được nhiều trường học áp dụng để dạy lập trình cho học sinh.
Cấu trúc viết chương trình trong ngôn ngữ lập trình cho trẻ em Python đã được đơn giản hóa và ngắn gọn hơn nhiều so với các ngôn ngữ khác, giúp học sinh dễ dàng lập trình hơn. Chúng sử dụng các câu lệnh dựa trên văn bản tiếng Anh – giúp học sinh dễ dàng viết và đọc hiểu chương trình trên python hơn.
Do tính chất thân thiện với người dùng, các em có thể lập trình trên Python nhanh chóng hơn nhiều so với các ngôn ngữ khác như Java. Các em có thể xây dựng các trò chơi, hoạt ảnh animation, các trang Web hoặc thậm chí là lập trình robot cho riêng mình.
Với Python, các em có thể xây dựng ý tưởng lập trình dễ dàng trong đầu và nghĩ cách chuyển chúng thành thực tế qua những chương trình trên máy tính một cách dễ dàng. Ngôn ngữ lập trình cho trẻ em Python cũng hỗ trợ đa dạng các thư viện khác nhau để phục vụ việc lập trình cho học sinh.
Ngôn ngữ C (Arduino)
Ngôn ngữ lập trình cho trẻ em tiếp theo mà chúng tôi muốn đề cập chính là C. Bạn có thể lập trình ngôn ngữ này trên các phần mềm Arduino IDE.
Hiện nay, cộng đồng hỗ trợ Arduino rất lớn, các em có thể dễ dàng học ngôn ngữ này và tìm kiếm các nguồn tài nguyên hữu ích cho mình.
Tuy nhiên, những ngôn ngữ này thường phù hợp hơn với các học sinh ở cấp cao, như THPT hoặc Đại học, để các em làm và sáng tạo những đồ án, dự án nâng cao hơn.
Java (lập trình Minecraft)
- Ưu điểm: Nền tảng độc lập, dễ học
Java là một trong những ngôn ngữ lập trình cho trẻ em khá phổ biến trên toàn thế giới. Cácchuyên gia đã cho biết, khoảng 90% các công ty trong danh sách Fortune 500 sử dụng Java.
Vì vậy, đây cũng là một lựa chọn đáng để cân nhắc khi học sinh muốn tiếp cận sâu hơn về lập trình. Java là ngôn ngữ lập trình cho trẻ em vì nó có thể được sử dụng để tạo trò chơi, ứng dụng dành cho thiết bị di động Android,…
JavaScript
- Ưu điểm: Tốc độ nhanh chóng, hỗ trợ cả back end và front end
JavaScript là một ngôn ngữ lập trình có tốc độ nhanh chóng, khả năng xử lý mạnh mẽ và khá tương đồng với Java. Người dùng có thể sử dụng JavaScript để xây dựng, phát triển Website.
Hiện nay, ngôn ngữ này có nhiều thư viện cho phép chúng ta tạo ra các ứng dụng trực quan hóa dữ liệu, phát triển ứng dụng tùy thích. Nhiều người dùng đánh giá đây là một trong những ngôn ngữ lập trình có giao diện cực kỳ bắt mắt và thu hút họ.
HTML & CSS
- Ưu điểm: Website xây dựng từ HTML & CSS có thể truy cập vào trên tất cả các trình duyệt Internet hiện nay.
Mặc dù OhStem đề cập đến 2 ngôn ngữ là HTML và CSS, nhưng thực tế thì bạn sẽ khó sử dụng HTML để phát triển Web mà không có CSS, và ngược lại. Cả 2 ngôn ngữ này bổ trợ cho nhau trong việc lập trình Web.
Nếu cần lập trình và phát triển các ứng dụng liên quan đến Website, thì HTML & CSS là lựa chọn lý tưởng. Tuy nhiên, các ngôn ngữ này sẽ khá phức tạp, kể cả khi bạn muốn hiện thực một ý tưởng đơn giản. Do đó, với người chưa có bất kỳ nền tảng nào về lập trình thì HTML & CSS không pahri là lựa chọn quá phù hợp.
Ngôn ngữ R
- Ưu điểm: Phù hợp để tổng hợp dữ liệu, xây dựng mô hình Machine Learning
R là ngôn ngữ lập trình chuyên dùng cho thống kê và xây dựng đồ thị trực quan. Nếu cần xử lý một lượng lớn dữ liệu, xây dựng mô hình hoặc đưa ra các kết luận, thông kê thì R là lựa chọn lý tưởng.
Bạn có thể sử dụng ngôn ngữ R để trực quan hóa dữ liệu tốt hơn qua đồ thị.
Cách chọn ngôn ngữ lập trình cho trẻ em phù hợp
Tương tự khi học ngoại ngữ, chúng ta sẽ đứng trước nhiều lựa chọn: nên học tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Hàn hay tiếng Tây Ban Nha…? Tương tự như vậy, việc chọn ngôn ngữ lập trình cho trẻ em cũng gặp phải những khó khăn tương tự.
Ngoài việc chọn ngôn ngữ lập trình cho trẻ em theo độ tuổi như chúng tôi trình bày ở trên, bạn có thể tham khảo thêm một số tiêu chí khác để chọn ngôn ngữ học lập trình cho trẻ em phù hợp:
Dựa trên sản phẩm muốn sáng tạo
Nếu con bạn đang có kế hoạch cho một kỳ nghỉ dài ngày ở Đức, bạn có thể cho con học tiếng Đức.
Tương tự như vậy, khi con bạn muốn lập trình Game, hoặc lập trình robot, thì bạn có thể cho các em tìm hiểu ngôn ngữ lập trình cho trẻ em OhStem App, sau đó nâng cấp lên C++.
Mỗi ngôn ngữ đều có tính năng và thế mạnh khác nhau, điều quan trọng là bạn cần biết sở thích của con mình để đưa ra lựa chọn phù hợp.
Nếu bạn chưa biết con mình thích gì? Hãy để các em trải nghiệm nhiều chủ đề, và các em sẽ tìm ra mảng mình đam mê thực sự. OhStem App hiện nay đã hỗ trợ lập trình nhiều chủ đề khác nhau, từ lập trình game, robot cho đến các dự án khoa học như nhà thông minh,… để hỗ trợ bạn trong trường hợp này.
Dựa trên độ tuổi và kỹ năng của bé
Việc chọn ngôn ngữ lập trình cho trẻ em phù hợp phải dựa trên độ tuổi và kỹ năng hiện tại của bé.
Bạn không nên chọn các ngôn ngữ quá khó, sẽ khiến học sinh dễ nản. Nhưng tương tự, việc chọn một ngôn ngữ lập trình cho trẻ em quá dễ sẽ khiến các em nhanh chán.
Giải pháp dạy lập trình cho bé
Việc dạy lập trình cho bé yêu cầu đầu tư rất nhiều thời gian và công sức, tiền bạc. Bạn cần phải chọn ngôn ngữ lập trình cho trẻ em phù hợp, sau đó xây dựng các chủ đề dạy học phù hợp, tìm kiếm sản phẩm, phần mềm hỗ trợ,… Rất khó khăn và tốn nhiều thời gian, vì hiện nay có rất nhiều nhà cung cấp trên thị trường với nhiều sản phẩm khác nhau.
Tuy nhiên, OhStem sẽ hỗ trợ bạn điều đó. Chúng tôi đã xây dựng hệ sinh thái sản phẩm cùng với khung chương trình giảng dạy, lộ trình phù hợp xoay quanh các sản phẩm chính, với từng chủ đề dạy học lập trình cho bé chi tiết cho bạn lựa chọn.
Tất cả sản phẩm, tài liệu của chúng tôi đều được lập trình duy nhất trên một phần mềm là OhStem App – Hỗ trợ cả ngôn ngữ khối lệnh và ngôn ngữ viết code để phục vụ nhu cầu giảng dạy nhiều độ tuổi khác nhau của bạn.
Với ngôn ngữ thẻ lệnh, chúng tôi cũng có dòng robot phù hợp cho độ tuổi mầm non. Nếu bạn cần giảng dạy lập trình cho học sinh hoặc để bé học lập trình tại nhà, đừng ngần ngại liên hệ OhStem để được hỗ trợ nhé!
Lời kết
Trên đây là các ngôn ngữ lập trình cho trẻ em phù hợp theo từng độ tuổi mà bạn nên cân nhắc lựa chọn. Hy vọng bài viết trên đã mang đến nhiều thông tin hữu ích cho bạn. Nếu bạn đang muốn giảng dạy lập trình cho bé, đừng ngần ngại liên hệ OhStem để được hỗ trợ nhé! Đội ngũ tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật OhStem luôn hoạt động 24/24 để phục vụ các bạn.
Để tìm hiểu thêm về kit học STEM và các chương trình dạy học STEM, vui lòng liên hệ OhStem qua:
- Fanpage: https://www.facebook.com/ohstem.aitt
- Hotline: 08.6666.8168
- Cộng đồng giáo viên STEM hỗ trợ: https://zalo.me/g/lnlumg837
- Youtube: https://www.youtube.com/c/ohstem
OhStem Education – Đơn vị cung cấp công cụ và giải pháp giáo dục STEAM cho mọi lứa tuổi tại Việt Nam
1 Bình luận. Leave new
[…] […]